Alphonse Daudet Biyografisi
Fransız yazar Alphonse Daudet, Naturalizm akımının temsilcisidir.
Alphonse Daudet, 13 Mayıs 1840 tarihinde Fransa’nın Nîmes kentinde ipek imalatçısı tüccar ailenin çocuğu olarak doğmuştur. 1849 yılında babası fabrikasını satarak Lyon’a taşındı. Alphonse Daudet, iyi bir eğitim aldıktan sonra ailenin iflâsı üzerine on beş yaşında Lyon lisesindeki öğrenimini yarıda bırakmak zorunda kaldı. Fransa’nın Occitanie bölgesine bağlı Gard ilinde bir yer olan Ales’deki bir okulda 1856 yılından itibaren 6 ay süreyle, hiç hoşlanmadığı yardımcı öğretmenlik görevi işten atılmasıyla sonuçlandı.
Bunun üzerine o yılsonunda 1857 yılında Paris‘te kendi halinde bir gazeteci olan ağabeyi Ernest’in yanına gitti. Kendisini yazmaya vererek hem bohem hem de kibar edebiyat çevreleriyle ilişkiye girdi. 1858 yılında yazdığı tek şiir kitabı olan Les Amoureuses (Aşıklar)’i sevgilisi olan model Marie Rieu’ye adadı.
Sevgilisi Marie Rieu ile uzun ve fırtınalı ilişkisi çok sonra yazdığı Sapho (1884; Safo) adlı romanına da yansıyacaktı. Bu arada, başta Le Figaro olmak üzere gazetelere makaleler yazdı.
1860 yılında şair Frederic Mistral‘le tanıştı. Mistral, Kuzey’deki katı ahlaki ve entelektüel tutumların karşıtı olarak gördüğü tutkulu, duygusal ve sanata yatkın Güneyli yaşam biçimine Alphonse Daudet’nin ilgi duymasını sağladı. Aynı yıl Alphonse Daudet, Dük de Morny’nin sekreteri oldu.
İlk şiirlerini ve romanını 14 yaşında yazan Alphonse Daudet, 1858 yılında yazdığı şiir kitabı “Les Amoureuses (Aşık Kadınlar)” ile tanındı. 1893 yılında yazdığı Sappho ve 1869 yılında yazdığı Değirmenimden Mektuplar eserleriyle ünlüdür. Ayrıca Jack diye ünlü bir dünya klasiği vardır.
Naturalizm akımının temsilcisi olan Alphonse Daudet, Fromont jeune et Risler afne (Fromont Kardeş ve Risler Ağabey) romanı ile romanıyla Academie Française Ödülü’nü almıştır.
Yoksulluk ve sonunda yaşamına mal olacak zührevi hastalık yüzünden sağlığı bozulan Alphonse Daudet 1861-1962 kışını Cezayir‘de geçirdi. Bu dönemin ürünlerinden Chapatin le Tueur de Lions’da (Aslan Katili Chapatin) çizilen aslan avcısı portresi, daha sonra yaratacağı Tartarin tipinin ilk taslağı olarak görülebilir. Alphonse Daudet’nin ilk oyunu, Ernest L’Épine ile birlikte yazdığı La Derniere Idole (Son İlah) 1862’de Paris‘teki Odeon Tiyatrosu’nda sahnelendiğinde büyük yankı uyandırdı.
1869 yılında yazdığı Lettres de trion nıoulin (Değirmenimden Mektuplar) adlı romanında Korsika’da geçirdiği 1862 kışına ilişkin anılara yer verdi.
Alphonse Daudet, 1867 yılında derin bir aşkla bağlandığı yazar Julia Allard’la evlendi.
Alphonse Daudet, 1870-1871 yıllarında bir gönüllü olarak katıldığı Fransız-Alman Savaşı da yapıtlarını etkiledi; özellikle ikinci öykü kitabı 1873 yılında yazdığı Les Contes du lundi’de (Pazartesi Hikâyeleri) bu etki belirgindir.
1871 yılındaki Komün olayları sırasında Paris‘ten kaçtı. Genç yazarların, örneğin Marcel Proust‘un candan koruyucusu oldu. 1895 yılında Londra‘ya ve Venedik‘e gitti.
Emile Zola ve Gustave Flaubert ile yakın ilişkisi vardır. Edebiyat tarzı nedeniyle Charles Dickens’ın etkisi altında kaldığına dair görüşler de mevcuttur.
Alphonse Daudet, son yıllarında yakalandığı zührevi hastalık yüzünden çok acı çekti. 16 Aralık 1897 tarihinde Paris, Fransa’da 57 yaşında ölmüştür.
Oğlu LéonDaudet de babası gibi yazın hayatını seçmiş, gazete yazıları haricinde kitap ve hatıralar kaleme almıştır.
Psikolojik açıdan Alphonse Daudet çelişik unsurların bir sentezini temsil eder. Bütün toplumsal düzeylerde edindiği deneyimler ve çıktığı geziler yeteneklerini geliştirmesine yardıma olmuştur. Gerçek bir Güneyli olan Daudet, Akdeniz güneşiyle aydınlanan bir dünya görüşüyle tutkuyu birleştirmiş, insan davranışlarındaki ayrıntıları düş gücüne gem vurmaksızın işlemiştir. İnsanlara ilişkin gözlemlerini küçük not defterlerine kaydeder ve yapıtlarında bu notlardan yararlanırdı.
Kitapları :
Roman ve Öykü :
1858 – Les Amoureuses (Aşıklar)(Şiir kitabı)
1859- Çifte Din Değiştirme (La Double Conversion) (Şiir kitabı)
1862 – Le Roman du Chaperon-Rouge (Kırmızı Başlıklı Kızın Romanı)
1863 – Chapatin le Tueur de Lions’da (Aslan Katili Chapatin)
1865 – Jack
1868 – Le Pelit Chose (Küçük Şey)
1869 – Lettres de trion nıoulin (Değirmenimden Mektuplar)
1871 – Lettres d un absent (Olmayan Birine Mektuplar)
1872 – Tartarin of Tarascon
1873 – Contes du lundi (Pazartesi Hikâyeleri)
1874 – Fromont jeune et Risler afne (Genç Fromont ve Abi Risler)
1874 – Les Femmes dartistes (Sanatçı Karıları)
1874 – Roberl Helmont
1877- Le Nabab
1879 – Les Rois en Exil (Sürgündeki Krallar)
1881 – Numa Roubestan
1883- İncil Yazarı (Evangéliste)
1884 – Sappho
1885 – Tartarin on the Alps (Tartarin Alplerde)
1886 – La Belle-Nivenaise (Niverne’li Güzel)
1888 – L’lmmortel (Ölümsüz)
1890 – Port-Tarascon (Tarascon Limanı)
1892 – Rose et Ninette (Rose ve Ninette)
1895 – La Petite Paroisse (Küçük Cemaat )
1896 – L’Enrrement dune etoile (Bir Yıldızın Toprağa Verilişi)
1896 – La Fedor
1898 – Soutien defamille (Ailenin Direği)
Anı :
1888 – Souvenirs d’un homme de lettres (Bir Edebiyat Adamının Anıları)
1888 – Trente ans de Paris (Paris’te Otuz Yıl)
1900 – Premier voyage, premier metısonge (İlk Yolculuk, İlk Yalan)
Tiyatro Oyunu :
1863 – Les Absents (Yoklar) (Ernest L’Épine ile birlikte)
1863 – La DernièreIdole (Son Mabut)
1865 – LOeillet blanc (Beyaz Karanfil) (Ernest L’Épine ile birlikte)
1867 – Le Frere aine (Ağabey), 1869 – Le Sacrifice (Kurban), 1872 – Lise Tavernier 1890 – La lutle pour la vie (Yaşam Savaşı), 1891 – L’Obstacle (Engel). 1892 – La Menteuse (Yalancı) (L. Hennique ile birlikte)
Alphonse Daudet’in Türkçeye Çevrilen Başlıca Eserleri:
Sapho (Reşad Nedim, 1919),
Niçin Beni Aldattın (Mebrure Hurşit “Mebrure Sami Koray“),
Şehirli,
Değirmenimden Mektuplar (Sabri Esat Siyavuşgil),
Altın Beyinli Adam,
Pazartesi Hikâyeleri (Sabri Esat Siyavuşgil, 1962),
Jack (Halit Fahri Ozansoy, 1948),
Taraskon’lu Tartaren (Ali Kâmi Akyüz).
SÖZLERİ:
Nefret, zayıfın öfkesidir.
Konuşmadan önce gülümseyen kimseye güvenme.
Suçu bağışlayan asildir, ancak özür dileyen daha asildir.