Andre Maurois Biyografisi
Roman, hikâye, deneme, biyografi, tarih yazarı olan Fransız yazar André Maurois, Fransız edebiyatının en tanınmış yazarlarındandır.
Andre Maurois, 26 Temmuz 1885 tarihinde Elbeuf, Fransa’da Alsaslı Yahudi asıllı zengin bir tekstil sanayici ailesinin oğlu olarak doğmuştur. Doğum adı Émile Salomon Wilhelm Herzog’dur. 1947 yılında edebiyattaki kullandığı takma adını Andre Maurois olarak değiştirmiştir. Andre Maurois, Rouen’de Pierre-Corneille Lisesi öğrencisiyken felsefe öğretmeni Emile Charteier’den (Alain) büyük ölçüde etkilendi. Caen Üniversitesi, Edebiyat Fakültesi’ni bitirdikten sonra bir süre babasının dokuma fabrikasını yönetti. Mecburi askerlik görevini bitirdikten sonra 12 yıl ailesinin sahip olduğu fabrika ve şirketin idarecisi olarak görev yapmıştır.
Andre Maurois, Yazarlığa Birinci Dünya Savaşı sırasında İngiliz Kuvvetleri’nde irtibat subaylığı yaparken başladı. İlk kitapların konu izlenimlerini Birinci Dünya Savaşı sırasında çevirmen olarak yanlarında bulunduğu İngiliz karargâhından derledi, Anglosakson dünyasına duyduğu ilgi, sevgi, bu savaş sırasında dost olduğu İngiliz subaylarının kişiliklerinden gelir.
İlk eseri olan “Le Silence du Colonel Bramble” (Albay Bramble’ın Susması) 1918’de çıktı. Yazar bunda I. Dünya Savaşı’nın çeşitli olaylarını ince bir mizah ve hicivle işlemişti. Bu eseriyle ilk şöhretini sağlayan André Maurois daha sonra “Climat” (İklimler) adındaki romanı ile bütün dünyada tanındı.
Savaş sırasındaki günlük yaşam gözlemlerini, söyleşi özlerini ince bir alay, zengin nükte gücü, olgun bir anlatımla işledi: Les Silences du Colonel Bramble (Albay Bramble’ın Susması) 1918, Doktor O’Grady’nın Gevezelikleri (Les Discours du Docteur O’Grady) 1921.
I. Dünya Savaşı’ndan sonra “Croix-de-feu” ve “Le Flambeau” adlı edebi dergilerin editörlüğünü yaptı.
Çok başarılı tarih, yaşam öyküsü, deneme eserleri varsa da asıl romancı olarak ünlendi. Bu türdeki ürünlerinin hepsi bütün dillere çevrildi: İklimler (Climats) 1928, Aile Çemberi (Le Cercle de Famille) 1932, L’Instinct du Bonheur (Mutluluk İçgüdüsü) 1934, Düşünceleri Okuyan Makine (La Machine a Lire Les Pensees) 1937.
İlk savaş izlenimli kitaplarını sürdüren denemeleri: Cephe Sohbetleri (Dialogues sur le Commendemant) 1924, Mes Songes que Voici (İşte Kurduğum Düşler) 1933. Duygular ve Adetler (Sentiments et Coutumes) 1934, Yaşamak Sanatı (Un Art De Vivre) 1939. Bu tarihe kadar yazıp yayımlattığı yaşam öyküleri: Ariel (Shelley’in Yaşamı) 1923, Disraeli (1927), Byron (1930), Turgenyev (1931), Voltaire (1935), Chateaubriand (1938), Marcel Proust (1939), tarih alanında Histoire de l’Angleterre (İngiltere Tarihi) 1937.
İkinci Dünya Savaşı başlayınca Andre Maurois, Britanya Ordusu Genel Кarargahı’nda 10 Haziran 1940’da Londra‘da “Resmi Fransız Gözlemcisi” görevini aldı. Bu resmi görevi ile Britanya ordusunun Belçika‘ya girişinde o orduda görevini yaρmaktaydı. Alman nazi orduları Fransa‘da galip geldiler ve Fransa Nazilerle Ateşkes imzalamak zorunda kalınca, Andre Maurois, görevinden alındı ve Kanada‘ya gitti. Sonra Andre Maurois General Charles de Gaulle‘ün “Özgür Fransa Kuvvetleri”‘ne katıldı ve tüm savaş boyunca bu askeri görevde bulundu.
27 Haziran 1947 tarihinde Fransa Cumhurbaşkanı kararnamesi ile ismi resmen “Herzog”‘dan “André Maurois”‘a değiştirildi.
Maurios 1949’da karısı yanında olmadığı bir Güney Amerika seyahatinde kendi eserlerini İspanyolca’ya çeviren, genç, güzel geniş görüşlü María de los Dolores Checa Garçía y Rivera, adlı bir hanıma aşık oldu. Bu ilişkisi 20 gün sürmekle beraber Maurois “Marita” adını verdiği bu genç hanıma 54 mektup ve 11 şiir yazdı ve bu ilişki 1949’da sona erdikten sonra bu yazılar ikinci karısının isteğine uyarak yayımlanmıştır. Bahsedilen kitap ülkemizde “Sonbahar Gülleri” adıyla basılmıştır.
İkinci Dünya Savaşı yıllarını İngiltere ve ABD’de geçirdi, verimli çalışkanlığını elden bırakmadı: Amerika Birleşik Devletleri Tarihi (Histoire des Etats-Unis) 1943, Histoire de France (Fransa Tarihi) 1943, SSCB bölümünü Louis Aragon’un yazdığı yeni bir ABD tarih yorumu: Amerika-Rusya (Les Deux Géants) 1963. Yaşam öyküsü dizisini yeni katkılarla zenginleştirdi.
1938’den başlayarak üyesi olduğu Fransız Akademisi’ndeki yerini şerefle koruyarak öykülerini de bir araya getirdi: Pour Piano Seul (Tek Piyano İçin) 1960, Romancılığını yeni başarılarla sürdürdü: Sevememek (Terre Promise) 1946, Sonbahar Gülleri (Les Roses de Septembre) 1956. Denemeciliğinin yeni ürünleri de büyük ilgi gördü. Çok geniş bir okur kitlesinin sürekli ilgisini çeken, hiçbir zaman değer yitirmeyen üretkenliğiyle Maurois; eleştiriler, anılar, bir oyun ve gazeteler için düşünce ürünleri de yazdı, yaşam öyküleriyle romanlarının bazıları iyi filmlere konu oldu.
Mary Shelley, Lord Byron, Balzac ve Marcel Proust gibi dünyaca ünlü yazarların biyografilerini eğlenceli bir dille kaleme alan Andre Maurois, ayrıca eleştiri, roman, öykü ve siyaset alanında da çeşitli kitaplar yazmıştır.
Evlilikleri :
1.eşi: Jeanne-Marie Wanda de Szymkiewicz (e. 1912 – ö. 26 Şubat 1924) . Michelle Maurois (d.1914), Gérald Maurois(d.1920) adlarında iki çocuğu oldu.
2.eşi: Simone de Caillevet (e.1926 – ö.1967)
Andre Maurois, 9 Ekim 1967 tarihinde Neuilly-sur-Seine, Fransa’da 82 yaşında ölmüştür.
Kitapları :
Roman:
1918 – Les Silences du colonel Bramble
1919 – Ni ange ni bête
1923 – Ariel ou la vie de Shelley
1926 – Bernard Quesnay
1926 – La hausse et la baisse
1928 – Climats.
1932 – Le cercle de famille (Aile Çevresi);
1934 – L’Instinct du Bonheur (Mutluluk İçgüdüsü)
1945 – Terre promise
1954 – Femmes de Paris
1956 – Les Roses De Septembre
Hikayeler :
1921 – Discours du docteur O’Grady (Doktor O’Grady’nın Gevezelikleri)
1926 – Meïpe ou la Délivrance
1928 – Voyage au pays des Articoles
1928 – Le pays des trente-six mille volontés
1937 – Las machine i lire les pensees (Düşünceleri Okuyan Makine)
1947 – Des mondes impossibles
Deneme ve kritik :
1929 – Aspects de la biographie
1933 – Introductión a la méthode de P.Valéry
1935 – Magiciens et Logiciens
1939 – Un art de vivre (Yaşamak Sanatı).
1946 – Estudios literarios
1947 – Sent visages de l’amour
1949 – À la recherche de Marcel Proust
1951 – Cours de bonheur conjugal
1953 – Olympio . Victor Hugo hakkında
1955 – Portrait de la France et des français
1956 – La France change de visage
1957 – Les trois Dumas
1958 – Lecture, mon doux plaisir
Biyografi :
1923 – Ariel (Mary Shelley’in Yaşamı)
1927 – La vie de Disraeli
1928 – Chateaubriand (François-René de Chateaubriand)
1930 – Lord Byron
1931 – İvan Turgenyev
1937 – Édouard VII en son temps
1949 – A la Recherche de Marcel Proust
1930 – Don Juan ou la vie de Lord Byron
1935 – Voltaire
1952 – Leila ou la vie de George Sand
1954 – Olympio ou la vie de Victor Hugo.
1955 – XIV. Louis à Versailles
1959 – La Vie de sir Alexander Fleming
1960 – Le Monde de Marcel Proust
1965 – Prométhée ou la vie de Balzac
Tarih :
1937 – Histoire d’Angleterre.
1943 – Histoire des Etats-Unis.
1947 – Histoire de la France.