Atilla Dorsay Biyografisi
Mimar, Sinema Eleştirmeni, Yazar
Atilla Dorsay, 17 Mart 1939 tarihinde İzmir, Karşıyaka’da doğmuştur. Annesi Rahime Hanımdır. Babası Avni Bey Yunanistan’ın Yanya şehrindendir. Babası ailesiyle 1910 yılında Türkiye’ye göç etmiştir. Ayla ve Ayşe adlarında kız kardeşleri vardır. İlkokulun ilk üç senesini İzmir Karşıyaka’daki Ankara İlkokulu’nda okudu. Ardından aile istanbul’a taşındı. İlkokul 4. Sınıftan itibaren Galatasaray‘da okumaya başlar.
Galatasaray lisesinden 1957 yılında mezun olduktan sonra, 1964 yılında Devlet Güzel Sanatlar Akademisi (Mimar Sinan Üniversitesi) Yüksek Mimarlık bölümünden mezun oldu. Henüz okulunu bitirmeden 1960 yılında Karaköy’e yanaşan yabancı gemilerle gelen turistlere Fransızca İngilizce tercüman rehberlik yaptı. Bu iş sırasında, okuldan ayrılarak bir yıllık bir Fransa macerası bile yaşadı. Gittiği Paris‘te bir yıl boyunca haftada 5-6 film izledi. Türkiye’ye döner ve 1962’de mezun olması gerekirken iki yıl gecikme ile bitirebilir Mimar Sinan Üniversitesi Mimarlık Bölümünü.
Okul bitince yedek subay olarak askerliğini yaptı. Sonra da 1966 yılında İstanbul Belediyesi İmar ve Planlama Müdürlüğü’nde çalışmaya başladı. Ali Sami Yen Stadı’nın, yol tarafında kalan kısmındaki binaların sahipleri ile o zamanlar dişe diş bir mücadele vererek, binaların staddan oldukça geriye yapılmasını sağladı. Bu görevde 2,5 yıl çalıştı.
1966 yılında Cumhuriyet gazetesinde sinema üzerine yazılar yazmaya başladı. Cumhuriyet gazetesinde 1993 yılına kadar 27 yıl sürekli yazdıktan sonra Milliyet ve Yeni Yüzyıl’da yazdı. En son olarak Sabah‘ta yazmaya başladı. 8 Nisan 2013 tarihinde sabahtan da ayrıldı.
1985 yılından itibaren TRT 2’de film programları yaptı. Sinema 100 Yaşında kuşağında önemli klasikler sundu. Sinema Büyüsü kuşağını hazırlayıp sundu. 1986 yılından 1995 yılına kadar TRT Radyo 3’te müzik programları yaptı. Atv’de yayınlanan Yaşamdan Dakikalar adlı programda yer aldı.
Atilla Dorsay, sinema yazıların yanı sıra birçok festival ve yarışmalarda juri üyeliği de yaptı. Uluslararası Sinema Yazarları Federasyonu Türkiye temsilcisidir. 1993 yılında kurulan Sinema Yazarları Derneği’nin (SİYAD) kurucu üyeleri arasında bulunan Dorsay, müziğe olan ilgisi ile 1995 yılına kadar 9 yıl boyunca TRT Radyo 3’te müzik programı hazırladı. Sinema dışında yemek kültürü, şehircilik ve yaşam kültürü üzerine yazılar yazarak kitaplaştırdı.
1979 yılında çevrilen yönetmenliğini Cüneyt Arkın’ın yaptığı “Vatandaş Rıza” adlı filmin senaryo ekibinde olmuştur. Oyuncular ise Cüneyt Arkın, Betül Arkın, Murat Arkın, Sümer Tilmaç, Osman Seden, Gürol Ünlüsoy olmuştur.
Atilla Dorsay, 1973 yılında Leman Karaca ile evlendi. Gökhan ve Ece adında iki çocuğu vardır.
Sinema eleştirmenliğine başlayışını Can Dündar‘la röportajında şöyle anlatır:
“Türk sineması da 60’ların sonlarında büyük bir atılım halindeydi. Ömer Lütfi Akad en güzel filmlerini yapıyordu. Yılmaz Güney olayı Seyit Han filmiyle patlak vermişti ve ben de büyük heyecan içindeydim. Ve 1970 yılı gelip çatıp Umut filmi bomba gibi patlayınca, gazete yöneticileriyle konuştum ve ben de Türk sineması hakkında yazmaya başladım. Ve Yılmaz Güney’in filmleriyle birlikte Türk sineması eleştirmenliğine de soyundum ve bu o zamandan beri aksamadan devam etti. Öyle ki, 70’li yıllarda yazdığım yazılar, biraz da ‘Umut’ filminden yola çıkarak “sinemamızın umut yılları” adıyla kitaplaştı.”
Ödülleri:
– Legion d’Honneur-Palmes Academiwues Nişanı
– TDK Basın Ödülü
– İstanbul, İzmir ve Antalya festivalleri Emek Ödülleri
Eserlerinden Bazıları :
1977 – Mitos ve Kuşku
1984 – Sinema ve Çağımız 1
1985 – Sinema ve Çağımız 2
1996 – Beyaz Perdede Kırmızı Filmler
1986 – Yüzyüze, 1986
1986 – Sinemayı Sanat Yapanlar
1986 – Yönetmenler, Filmler, Ülkeler 1
1988 – Yönetmenler, Filmler, Ülkeler 2
1988 – Yılmaz Güney Kitabı,1988
1989 – Sinemamızın Umut Yılları 1970-80 Arası Türk Sinemasına Bakışlar
1990 – Yüreğimin Orta Yeri Sinema
1991 – Benim Beyoğlum, 1991, Çağdaş Yayıncılık.
1991 – O İsimler, O Yüzler, 1991
1993 – Ağız Tadıyla, 1993
1994 – Ajda Pekkan‘ın Yüzü ya da Değişimler Çağı
1995 – 12 Eylül Yılları ve Sinemamız 160 Filmle 1980-90 Arası Türk Sinemasına Bakışlar
1995 – 100 Yılın 100 Yönetmeni
1996 – 100 Yılın 100 Filmi, 1996
1998 – Sinema ve Çağımız , 1998
1998 – Hayatımızı Değiştiren Filmler 1985-1995, 1998
1999 – 100 Yılın 150 Oyuncusu
2000 – Sinema ve Kadın
2001 – Düşen Yapraklar, Geçen Yıllar Işık ve Gölge Yazıları
2002 – Bir Kıtadan Öbürüne Yaşam ve Ölüm Kentleri
2003 – Sümbül Sokağın Tutsak Kadını, 2003
2003 – Ne Şurup – Şeker Şarkılardı Onlar Kişisel Bir 20. Yüzyıl Pop Müzik Tarihi
2004 – İşte Büyü Zamanı Tutkulu Sinema Yazıları
2004 – Sinemamızda Çöküş ve Rönesans Yılları: Türk sineması 1990-2004, 2004
2006 – Hayatımızı Değiştiren Filmler 1995-2005, 2006
2006 – Bir Eleştirmenin Objektifinden – Through the Lens of a Film Critic
2008 – Sinema… ve Unutulmayanlar
2009 – Dorsay’ın Penceresinden, 2009
2012 – Hepsi Senin İçin – Tuhaf Aşk Öyküleri