işadamı, yönetici
İstanbul’da doğdu. Kabataş Lisesi ve İstanbul Hukuk Fakültesi mezunu. Askenliğini 37. dönem yedeksubay olarak yaptı. Halıcılık Limited Şirketi, İş Bankası ve Oerlikon A.Ş. Bölge Müdürlüğü’rde çalıştı. Mesa Şirketler Grubu Yönetim Kurulu Üyesi oldu. Nükhet Erkin ile evli. Bir kızı, bir oğlu ve bir torunu var.
Doğduğunda babası dört günlük masondur. 27 Mart 1959’da 1. dereceden çırak olarak başladığı masonluk kariyeri sonunda 33. dereceye ulaştı. 18 Nisan 1992’de Türk Masonları’nın üst seviyedeki büyük üstadı oldu.
HABER
IZMIRLI MASONLAR KAPILARINI ILK KEZ YENI ASIR’A AÇTI.
Yeni Asir Gazetesi muhabirleri Aytaç SEFILOGLU ve Hakan YIGIT’in Büyük Üstad En Muh. Can ARPAÇ K. ile yaptigi röportaji, aynen yayinliyoruz. Hür ve Kabul Edilmis Masonlar Büyük Locasi Büyük Üstadi Can Arpaç, Izmir Locasi’ni ilk kez YENI ASIR’a açti ve sorularimizi yanitladi.
Kimine göre, bir çikar grubu, kimine göre Tanri tanimaz kisilerin olusturdugu iddia edilen Mason derneklerinin amacini, Masonlarin Büyük Üstadi Can Arpaç, “Insanlar arasinda kardeslik baglarinin kurulmasi, insanligin hürriyet içinde geliserek ilerlemesi” diye tanimliyor.
Mabede İlk Adim
Arpaç ile Alsancak’taki İzmir Locasi’nda bulustuk. Sade bir odada baslayan sohbetimizi, Mason mabedinde tamamladik. Büyük bir (LINK013)mavi perdenin arkasinda yer alan mabedin kapisi açildiginda karsimiza tastan yapilmis bir kemer çikti. Kemerden geçerek mabede adimimizi attik.
Maviye boyali tavan minik beyaz yildizlar ile süslenmis ve gökyüzü temsil edilmisti. Salonun ortasinda, üzerinde Kur’an, Tevrat ve Incil’in yer aldigi “And Kürsüsü” duruyor. Kutsal kitaplarin önünde Masonlarin simgeleri gönye ve pergel yer aliyor.
And kürsüsünün arkasinda Mason Locasi’ni yöneten “Üstad”in oturdugu kürsü duruyor. Kürsünün yaninda Türk bayragi dikkat çekiyor. Üstadin arkasinda yer alan duvarda, üçgen bir çerçeve içinde isikli bir göz, bu gözün bir yaninda “isikli bir günes” ile diger yaninda isikli bir hilal bulunuyor. Göz, gerçegi aramayi, günes ve hilal ise ideal insana ulasmada geçilecek yolu simgeliyor.
Ilk Mason hareket
Üstadin masasindaki çekiç ise, otoriteyi simgeliyor. Salonun içinde iki sira halinde Masonlarin oturduklari koltuklar yer aliyor.
Duvarlarinda, büyük siyah perdeler bulunuyor. Perdeler, ölen Masonlari anmak için düzenlenen törenlerde çekilerek duvarlar kapatiliyor. Locanin tabanindaki siyah, beyaz karolar, insanin “dogum-ölüm”, “esaret-özgürlük”, “zenginlik-fakirlik” gibi karsitlarla karsilasacagini, ancak yasam için mücadele etmesini hatirlatiyor.
Mabetten çikarken, Can Arpaç, Türkiye’de Masonik hareketin 1738’de basladigini, Osmanli Locasi’nin ise 1909’da kuruldugunu söylüyor. Masonlarin üstadi, sorularimizi söyle yanitliyor:
Masonluk nedir?
ARPAÇ: Mason kelime anlami ile “duvarci” demektir ve geçmisi 400 yil öncesine dayanan bir mesleki tesekküldür. Masonluk, ideal insan olmak için bir ugras, bir düsünce tarzi, zor bir hayat yoludur. Bu yolu insanin tek basina asmasi zordur, dolayisiyla, ayni yola emek verenler bir araya gelerek bu yoldan daha hizli geçmeye çalisiyorlar. Hür Masonluk, din, inanç ve sosyal durum ayrimi gözetmeksizin, kendi arasina, iyi ahlakli, serefli ve aydin erkekleri alir.
Mason dernekleri çalismalarini neden gizlilik içinde sürdürüyor?
ARPAÇ: Kesinlikle gizli degiliz. Gizli bir kurulus olsak, kapimizin girisinde tabelamiz olmaz. Cemiyetler Kanunu’na göre kurulmus yasal bir dernegiz. Bir kisinin Masonlugunu saklamasi da Masonlugun zorlugundan kaynaklaniyor. Çünkü ben Masonum demek, “Her türlü kusurumu yenmis, örnek bir insanim” gibi çok zor bir iddia tasiyor. Masonum dedikten sonra attigin her adimda, o agirligi tasimak zorundasin.
Mason olmak için ne tür özellikler araniyor?
ARPAÇ: 21 yasini bitirmis, kendi ekmegini kazanan, hür fikirli, iyi ahlak sahibi, yüz kizartici bir suçu olmayan her erkege kapilarimiz açik. Masonluk, kurulusu itibariyla Duvarci Ustalari Birligi’ne dayaniyor. 400 yil önceki kosullarda katedrallerin yapimi, beden gücü gerektiriyordu. Erkeklerden olusan bir kurulus olmasi ananesi bu yüzdendir.
21 yasini geçmis kendi isini yapan biri basvursa Mason olabilir mi?
ARPAÇ: Bizim yolumuzu arayanlar, bizim dernek üyelerimizi buluyor. Üyelerimiz uygun görürlerse bize öneriyorlar. Biz de olumlu görürsek üyemiz oluyor.
Pergel ve gönye neyi simgeliyor, bu sembollerin anlamlari nedir?
ARPAÇ: Ilk kurulusumuz duvarci ustasindan gelmektedir ve sembollerimiz geometrik aletlerden gelir. Gönye dogrulugu ifade eder, pergeli ise söyle yorumluyoruz. Pergelin tepe noktasi bir insanin beyni, çünkü kollara kumanda ediyor. Iste bir insanin beyni de kollarini kumanda ediyor, arzularini, hirslarini denetlemesini sagliyor.
Masonlarin menfaat birligi olusturdugu iddia ediliyor. Dogru mu?
ARPAÇ: Bize yapilan hücumlarin bir tanesi budur. Masonlar, bir menfaat birligi olusturan insanlar degil, aksine kendi imkanlari nispetinde çevresine, hem fikri hem de parasal bakimdan yardim etmeyi hedefleyen kisilerdir.
Bir Mason isadami darbogaza girdiginde, “kardesleri” ya da dernek yardim eder mi?
ARPAÇ: Dernegin yardimi söz konusu degil, ama kardesleri yardim edebilir. Kamuoyunda Masonlarin inançsiz oldugu görüsü de ileri sürülüyor.
ARPAÇ: Tanri inanci olmayan kesin olarak aramiza giremez. Biz Tanri’ya inanci sart kosuyor, insanlari dini inançlarinda serbest birakiyoruz. Mabedimizde üç kutsal kitabi hazir bulunduruyoruz. Üyelerimiz inandiklari kutsal kitap üzerine yemin ediyorlar. Bizim aramizda dinin disinda siyasi tartismalar da yapilmaz.
Birçok Mason siyasetçi var. Basbakan Demirel’in de Mason oldugu iddia ediliyor.
ARPAÇ: Mason kardeslerimizin siyasi egilimlerine karismayiz. Masonlarin arasindan siyasetle ugrasan kisilerin çikmasi çok dogal. Zaten Masonlugun konusu da “insan”dir. Bu yüzden insan, bir taraftan kendisini yönlendirmeye çalisirken politika ile de ugrasabilir. Kim Masondur, kim degildir konusunda prensiplerimiz geregi açiklama yapmiyoruz. Biz sadece kendimizin Mason olup olmadigini deklare etmekle serbestiz. Bir kisi, “Ben Masonum” diyorsa mesele yok. “Ben Mason degilim” diyorsa Mason degildir.
Size en büyük elestiri Adnan (Oktar) Hoca’dan geliyor.
ARPAÇ: Bu tür satasmalar ilk degil. Dünya yüzünde bu tür satasmalar 300 yildir sürüyor. Adnan Hoca’nin kendine göre görüsü olabilir. Masonlugun bir iyi yani da, her insanin ayri bir görüsü olabilecegini kabul etmesidir. Adnan Hoca’nin görüsleri bizi rahatsiz etmiyor, çünkü biz gittigimiz yoldan eminiz.
Istanbul’da bazi bayanlarin da Mason dernegi kurdugu dogru mu? ARPAÇ: Mason olmak, hiç kimsenin tekelinde degildir. Bizim dernegimize üye olmamakla birlikte, kafa yapisi, yasantisi itibariyla, üyelerimizden Masonlugu çok daha iyi uygulayanlar var. Bunlara “Önlüksüz Mason” diyoruz. Olayi, Masonca yasamak ilkesinden ele alinca, kadin veya erkek olarak fark gözetmek dogru degil. Yalniz Masonlugun temel prensipleri (bayanlari aramiza almamiza izin vermiyor. Bunun sonucu kadin üye almiyoruz. Bayanlar bir araya gelip çalismak istiyorsa, çalisabilir, Masonik umdeler herkese açik. Türk hanimlari, yurt disinda Masonik umdelerle çalisan hanimlarla haberlesmek suretiyle bir “dernek kurduk” diyebilirler. Bizim için de hiçbir sakinca yoktur ve bizi rahatsiz etmez. Bildigim kadari ile böyle bir çalisma var, kötü bir çalisma degil.
Son günlerde Masonlarin özel bir nikah kiydigindan söz ediliyor.
ARPAÇ: “Mason nikâhi” diye ayri bir nikâh yok.