Moğol kağanı, Moğol devletinin kurucusu
1167 yılında doğdu. Asıl adı Temuçin’dir. 13 yaşlarındayken, babasını kaybetti. Henüz küçük olduğundan, kabilesi, onu bırakıp Tayciutlar’a katılmak istedi. Annesi Helün Hatun, binbir çabayla kabilenin küçük bir bölümünü geri çevirebildi. Büyük güçlüklere rağmen, varlıklarını sürdürebildiler. Bu güçlükler sırasında, önderlik yeteneklerini belli ediyordu.
Han olduktan sonra, Çin’deki Kitün/Chin sülalesinin, kuzey sınırlarında Tatarlar’a karşı giriştiği bir harekete katıldı ve Tatarlar ezildi. Ona göre Tatarlar atalarına kötülük edip, ölümüne neden olmuşlardı. 1202’te Tatar kabileleriyle savaştı ve onları yendi.
Cengiz Han, Moğolistan’ın tek gücü durumuna gelmişti. 1206 ilkbaharında, Onon ırmağı boylarında bir kurultay toplandı. Bu kurultayda, bütün kabilelerin temsilcileri onu, kağanlığa getirdi. Cengiz unvanı da bu sırada verildi.
Çin’den batıya giden ticaret yolunu denetimlerinde tutan Tangutlar’la savaştı. 1209’da kendisi de sefere katıldı. Başkent Ning-hia düşmediyse de, Tangutlar denetim altına alındı. Asya’nın doğusunda büyük bir güç olarak ortaya çıktı. Bu sırada Orta Asya’nın en kudretli devleti de Harezmşahlar’dı.
İki ülke arasında bir çok elçiler gidip gelmişti. Cengiz, iki ülke arasında özellikle ticaretin gelişmesinden yana olduğunu belirtmiş, Harezmşah ülkesinden gelen kervan mallarını uygun fiyatlarla satın almıştı. 1218’de bir kaç elçisi dışında tamamı Müslüman olan tacirlerin yönettiği 450 kişilik bir kervan hazırlatıp gönderdi. Cengiz’in Moğollar’ı tek bir devlet altında toplaması sonucu, eski Göktürk topraklarındaki bazı Türk boylarının Batı’ya doğru göçü başladı.
Cengiz’le birlikte Asya’nın iktisadi yaşamı da değişime uğradı. Ülkeler arası ticaret yeni boyutlar kazandı. Sınırlar ve gümrükler ortadan kalktı. Asya’da tek bir devletin egemen olmasıyla, Asya’nın batısı ile doğusu arasındaki ticari ilişkiler gelişti. 1227 yılında öldü.
HAKKINDA YAZILANLAR
Cengiz Han’ın Liderlik Sırları
Aykut Çağatay
Okumuş Adam Y. İstanbul 2001
Onikinci yüzyılın başlarında, ardı ardına ülkeler fethetmesiyle korku ve dehşet saçan bir devlet, dünya sahnesine aniden çıktı: Moğol İmparatorluğu.
Gobi çöllerinden çıkıp giden Moğol göçebeleri, şaşırtıcı bir hızla Çin ve Harzemşahlar gibi dönemin en büyük, en güçlü ve en medeni devletlerini yerle bir etti.
Her zaman kendilerinden kat kat üstün devletlere karşı savaşan Moğallar, Çin’den Avrupa’ya, Tibet’ten, İran’a kadar dünya tarihinin hala görmediği büyüklükte devlet kurdular.
Bu imparatorluğun başında, her Moğol’un en çok sevdiği ve her Moğol’un en çok korktuğu bir hakan vardı: Cengiz Han.
Cengiz Han, bu imparatorluğu dokuz yaşından beri mücadele ederek, tırnaklarıyla kazıya kazıya tek başına kurdu. Yanında ileride her biri devletler fethedecek ve Cengiz Han kadar ünlü olacak Borçu, Celme, Mukuli, Subutay Bahadır, Kurt Cebe gibi
kendisinin bizzat yetiştirdiği sadık adamları vardı.
Bu kitap, Cengiz Han’ın kişiliğini, yaşadıklarını ve Moğol İmparatorluğu’nun bütün aşamalarını adım adım yansıtırken, başka kitaplarda bulamayacağınız ayrıntılara yer veriyor.(Arka Kapak)
2.Cengiz Han’dan Amerika’ya Kaçan Türkler M.S.1233 Dene ve Na-Dene Kızılderilileri
3.Bozkır İmparatorluğu Atilla / Cengiz Han / Timur
Göçebe İmparatorluklar Moğolistan’dan Tuna’ya
4.Moğolların Büyük Hanına Seyahat 1253-1255
5.Moğol Kurdu