şair, yazar
Kırım Türk Edebiyatı
1932 yılında doğdu. Şairin “Köz Nurlarım” (1985) isimli eserinde yer alan şiirleri, yırları, baladları ve lirik manzumelerinde sovyet rejiminin propagandasını yaptı. “Solmaz Çiçekler” (1975) manzumesi, Asan ve Asan’ın başından geçenlerin hikayesidir. Bu bütün Sovyetler Birliği içinde yaşayan halkın durumunu anlatmaktadır. “Ukuklar” (1969), “Arzularım”(1971), “Yer Nefesi” (1979) isimli eserlerinde yer alan şiirleri ise Kırım Türk şiirinde önemli bir yer tutmaktadır.
Kırım Türkleri Edebiyatı
Yrd.Doç.Dr. Zühal Yüksel
Tatar Türkçesiyle hayat hikayesi:
(aqiqiy adı Çerkez Ali Amet oğlu Ametov; 1925 s. d.) – belli qırımtatar şairi, ikayecisi ve romancısı.
Çerkez Ali Ametov Qırım’da Bağçasaray rayonınıñ Bağatır köyünde dünyağa keldi. Babası Qırımtatar Çerkez Ametnen, anası İstanbullı Melek Filsan (Padişa II Abdülhamitniñ yaveri İhsan Paşanıñ qız qardaşı) İstanbul’da evlendi. O vaqıtlarda Kavkazdan kelgen er keske İstanbulda Çerkez dep aytılganı içün Qırımtatar Ametke de Çerkez dep taqmaq tağalar. Çerkez Amet apayınen beraber 1905 yılında Qırımğa qayttı. Çerkez Amet daa Ali kiçkene ekende vefat etti.
Çerkez Ali ilk mektepni, Bağatır köyünde, orta mektepni Ğavr ve Kökköz köylerinde oqudı.
1944 yılında sürgünlikte anasını yolda coydı. Özbekistanda ekende anasını izin taptı, qıdırmaq içün Mari Cumhuriyetine yolğa çıqtı. Lakin anası Mari dağlarında coytulğan edi. Yaqalanıp sürgün qaçqını ükmünen Usoldag lagerine yiberildi. On sene anda qaldı, 1954-de azat etildi. Qazahistan ve Özbekistanda aydayıcı olıp çalıştı. 1962-de Lenin Bayrağı gazetasında, 1967-de Ğafur Ğulam neşriyatı Qırımtatar bölüginde çalışmağa başladı. Yıldız mecmuasında muarrirlik yaptı. 1968-de Taşkent Universiteti Rus Filologiyası bölümini tışardan bitirdi.
Çerkez Ali edebiy eserler yazmağa daa Qırımda ekende başlağan edi. İlk yazğan şiirleri Quş Qaya ve Muzıkant Olurım 1941-de Aqmescitte Yaş Leninciler mecmuasında neşir etildi.
Çerkez Ali tercime saasındada müim çalışmalar yaptı. Alişer Nevainiñ gazellerini, Nizaminiñ şiirlerini, Konstantin Simonov ve Lesa Ukrainkanıñ eserlerini qırımtatar tiline tercime etti.
1995-de Qırımga qaytqan Çerkez Ali, Qırımdaki gazeta ve mecmualarda şiirlerniñ yazmağa devam ete. Belli Türk şairlerden Ataol Behramoğlu onı añlatqan Çerkez Ali adlı şiir yazdı.
ESERLERİ:
• Uluqlar (1969),
• Arzularım (1971),
• Sabalar Qucağında (roman, 1973),
• Yeşil Dalğalar (ikaye, 1976),
• Yer Nefesi (1979),
• Köz Nurlarım (1985),
• Pişkinlik (1987),
• Doğmuşlar (1988),
• Çoq Yürgen Çoq Körer (1991, Edebiyat makaleleri),
• Baş-taş Yazıları (1998),
• Uyan Çatırdağ Uyan (1999)