Lale Orta Biyografisi
Dr. Lale Orta, Türkiye liglerinde, Orhan Ayhan‘la birlikte sunduğu maçlarla, ilk bayan futbol spikeri olan, ilk Türk FIFA kokartlı bayan hakem. Dünyada ve Türkiye’de futbol organizasyonları üzerine “Analitik Bir Yaklaşım” tezi ile ilk bayan futbol doktoru unvanını aldı.
1 Nisan 1960 tarihinde istanbul Gümüşhane’de dünyaya gelen Orta, 1986 senesinde, Marmara Üniversitesi İşletme Bölümü’nden mezunu olmasının ardından, Beden Eğitimi Spor Yüksek Okulu‘nda “Spor Yönetimi” üzerine Yüksek Lisans eğitimini tamamladı.
1993 senesinde yazdığı bitirme tezinin konusu, “Türk Spor Teşkilatı İçinde Futbol Hakemliği Statüsü” olan Orta, 2000 senesinde de Marmara Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Beden Eğitimi ve Spor Ana Bilim Dalında Spor Yönetimi üzerine doktora eğitimini bitirerek, “Dünyada ve Türkiye’de Futbol Organizasyonları üzerine Analitik Bir Yaklaşım” adlı tezi ile ilk bayan futbol doktoru oldu.
1976 yılında futbola, Türkiye’nin ilk bayan futbol takımı olan Dostlukspor‘da kaleci ve kaptan olarak başlayan Orta, daha sonra Futbol Federasyonu’nun 1985, 1989, 1994 yıllarında açtığı kurslara katıldı. 1986 yılında başladığı hakemliği, futbolculukla 1989 yılına kadar sürdüren Orta, Türkiye profesyonel liglerinde antrenörlük ve teknik direktörlük yapabilmesi için gereken diplomaya sahip ilk bayan futbol antrenörü oldu.
1990 yılından itibaren birçok dergi ve gazetede düzenlenen yarışmalarda yılın başarılı kadınları arasında yer alan ve 1991 yılında Fenerbahçe ile Galatasaray arasında oynanan TSYD Kupası final maçında yardımcı hakemlik görevini üstlendi.
1994, 1995, 1996 senelerinde, Gençlik ve Spor İl Müdürlüğü tarafından açılan spor okullarında ve İstanbul Bölge Karması’nda Futbol Antrenörü olarak görev alan Orta, Türkiye liglerinde, Orhan Ayhan’la birlikte sunduğu maçlarla, ilk bayan futbol spikeri oldu.
1995 yılında FIFA hakem listesine 27 ülkeden 54 bayan hakemle birlikte giren ilk Türk bayan hakemi unvanını alan ve Uluslararası Olimpiyat Komitesi (IOC) tarafından beş kıtada, kadınların spora katılımları konusunda öncülük eden ve örnek olan kişi ve kurumlara verilen ”Kadın ve Spor 2002 Avrupa Kıtası Büyük Ödülü”nü kazanan Orta, 2003 yılında UEFA tarafından Avrupa kıtasından 17 hakem arasına girerek, “first class” listesine alınmasının ardından, 21 Mayıs 2005 tarihinde Almanya’da oynanan, Potsdam (Almanya) – Djurgarden/Alvsjö (İsveç) takımları arasındaki Bayanlar UEFA Kupası final maçını yönetti.
5 Kasım 2005 tarihinde, İspanya ve Belçika takımları arasında oynanan Bayanlar Dünya Kupası Grup Eleme maçında sahaya son kez hakem olarak çıkan Orta, Yaşının ilerlemiş olması nedeniyle hakemliği bıraktığını açıklamasının ardından, “Hakemlik hayatım boyunca 60’ı uluslararası, yaklaşık bin 500 maç yönettim. Verilen her görevde, ülkemin adını gururla andırdım. Çok güzel anılarım oldu. 20 yıldan bu yana Türkiye’nin ve Avrupa’nın birçok sahasında verdiğim mücadelede, her metrekaresini alınteriyle suladığım, adalet, sevgi ve dostluk tohumları ektiğim sahalardan, hiç bitmeyen gökkuşağının oluşacağı günlerin inancı ve umuduyla veda ediyorum. Biraz olsun, futbola ve spora hizmet edebildiysem, bu gök kubbede bir hoş seda bırakabildiysem, ne mutlu bana” şeklinde konuşan Lale Orta, sözlerine, hakemliği bırakmasına karşın spordan ve özellikle futboldan kopamayacağını, misyonunu bozmadan Türk sporuna hizmet etmeyi sürdüreceğinin teminatını vererek devam etti.
Orta, halen Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Eğitim Fakültesi Beden Eğitimi ve Spor Bölümü Başkanlığı görevini sürdürmektedir.