Hamparsum Limonciyan Biyografisi
Hamparsum Limonciyan Osmanlı Ermenisi bestekâr ve müzik hocası. Tambur sanatçısı olarak ün kazandı.
Hamparsum Limonciyan, 1768 yılında İstanbul’da doğmuştur. İstanbul’da o zamanlar Pera adıyla anılan Beyoğlu semtindeki Çukur Sokak’ta, Harput’tan İstanbul’a gelerek yerleşmiş, Ermeni Katolik cemaatine mensup yoksul bir Ermeni Serkis ve Gadarine Limonciyan çiftinin oğlu olarak dünyaya gelmiştir. İlkokulu bitirdikten sonra, hem ileride bir meslek sahibi olabilmesi hem de harçlığını çıkarabilmesi için bir terzinin yanına çırak olarak verilmiştir.
Müziği çok seven Hamparsum Limonciyan’ın DarphanDüzyan’ın dikkatini çekerek, himayesine girmiş ve Düzyan’ların Kuruçeşme’deki konağında, Klasik Avrupa müziği üzerine müzik eğitimi almıştır.
Hamparsum Limonciyan’ın müziğe olan merakı sadece Klasik Batı Müziği ve Ermeni Kilise Müziği ile sınırlı olmayıp, Klasik Türk müziğine de büyük ilgi duymuş ve Beşiktaş Mevlevihanesi’ne devam ederek Türk müziği bilgisini geliştirdi. Burada Dede Efendi tarafından yeteneği fark edilerek, onun öğrencisi olmuştur.
Dede Efendi‘nin aracılığı sayesinde kendisi de bir Mevlevi ve müzisyen olan Sultan III. Selim‘in huzuruna kda saraya kabul edilmiştir.
Galata’daki “Lusavorçagan Mektebi”‘nde musiki hocalığı yaptı. Gregoriyen Ermeni kiliselerinde koro ve ilahi dersleri verirken, Beşiktaş Mevlevihanesi’nde Dede Efendi‘den Türk Musikisi öğrenimi görmüştür.
Bu arada en mühim hizmetlerinden biri, Abdulbaki Nasır Dede‘nin nota yerine kullandığı işaretlerin yetersizliğini görerek yeni bir nota bulmasıdır. Bu buluşuyla Dede Efendi‘nin takdirini kazanan Limonciyan Efendi, kendi adıyla (Hamparsum Notası) diye anılan bu notasıyla birçok bestesinin kaybolmasının önüne geçmiş ve böylece musikimize paha biçilmez bir hizmette bulunmuştur. Bu nota (Giuseppe Donizetti) Donizetti Paşa’nın gelip batı musikisi notasını tanıtıncaya kadar kullanılmıştır.
Osmanlı Ermenisi olan Hamparsum Limonciyan bestekâr ve müzik hocasıdır. Ortaçağ Ermeni Kiliselerinde kullanılan Khaz Sistemine dayalı, genel “Hamparsum notası” olarak bilinen bir notasyon geliştirerek Klasik Türk müziğinde kullanılmasını sağlamış; böylece Türk müziği eserlerinin kaydedilerek günümüze ulaşmalarında çok önemli bir rol oynamıştır.
Oğlu neyzen Zenop ve kemanî Bedros Çömlekçiyan’la birlikte seslendirdikleri eserler dönemin ilgiyle takip edilen icraları olmuştur.
Hamparsum Limonciyan’ın Türk musikisi alanında bilinen 27 şarkı, 11 peşrev ve 9 semaisi, Ermenice 20 kadar ilahisi vardır.
Hamparsum Limonciyan, 29 Haziran 1839 yılında 71 yaşında ölmüştür.