Henrik Ibsen Biyografisi
Henrik İbsen Norveçli ünlü bir tiyatro yazarı ve şairidir. 1828 – 1906 yılları arasında yaşamıştır. “Eleştirel gerçekçi` edebiyat anlayışının tiyatrodaki öncüsü, çağdaş tiyatronun kurucularındandır.
Henrik Ibsen, 20 Mart 1828 tarihinde Skien, Norveç’de Knud ve Marichen Ibsen çiftinin beş çocuğunun en büyüğü olarak doğmuştur. Babası Norveçli bir tüccar idi. Ancak İbsen sekiz yaşındayken babası mali bir güçlüğe girdi; bütün servetleri yok oldu. Zengin evlerini ve kasabayı terk edip fakir bir konuta taşındılar. 16 yaşındayken öksüz kaldı; hayatını çalışarak kazanmaya başladı. Bir başka kasabada çırak oldu. Bir eczanede haplar, şuruplar hazırlamaktaydı ve edebiyatla ilgilenmekteydi.
Norveç o zamanlar Danimarka egemenliği altındaydı. 1624 – 1878 arasında adı Christiania olan Norveç‘in başkenti Oslo’ya giderek üniversite adayları için düzenlenen eğitim kurslarına katıldı. Tıp öğrenimi için 1850 yılında gittiği (Christiania) Oslo’da daha çok felsefe ve edebiyat dersleriyle ilgilendi. 1849 yılında ilk oyunu “Katelina”‘yı yazdı. Devrimci çevrelerle ilişki kurdu. 1851 yılında Bergen’de kurulan yeni bir tiyatronun Den Nationale Scene’ye sanat yönetmenliğine getirildi.
Norveç‘in güneybatı kıyısında, Hordaland eyâletine bağlı bir şehir olan Bergen‘de kaldığı beş yıl içinde köklü bir tiyatro kültürü edindi, kendi oyunlarını sahneledi ve onların uyandırdığı etkiyi izledi. 1863’te Norveç’te Kristiana Tiyatrosu’nda sanat danışmanı oldu. Aradığı özgür yaratı ortamını ülkesinde bulamayınca 1864 yılında yurt dışına giderek, dört yıl Roma‘da, 1891’e dek Dresden ve Münih‘te kaldı. Zaman zaman Norveç’e dönse de 27 yıl yurt dışında kaldı.
Yazdığı tiyatro oyunlarının konularını Norveç destanlarından ve tarihinden aldı. İlk büyük oyunu, Roma’da 1866 yılında yazdığı “Brand”dır. Oyun, dinsel bağnazlığı yüzünden sevmeyi ve görevlerini unutan Brand adlı genç bir rahibin trajedisini sergiler.1867 yılında yazdığı “Peer Gynt” ise İbsen’in ününü sağlamlaştırdı.
Burjuva dünyasını eleştiren, onun dış görünümüyle iç yapısı arasındaki çelişkiyi yansıtan oyunlarıyla İskandinavya ve Almanya‘da doğalcılık akımının yolunu açtı.
Toplumsal ikiyüzlülük, kişisel çıkarlar adına baskı yöntemlerine ve geleneksel yalanlara sarılmak, kadının özgürleşme çabası, kalıtım ve çevrenin birey üzerindeki etkileri, değişik biçimlerde hep işlediği temalardır.
19. yüzyılın diğer büyük oyun yazarları gibi romantik, bireyci ve anarşist bir dünya görüşünün etkisinde yapıtlar vermiş olan İbsen, yazdığı eleştirel gerçekçi oyunlarda toplum bireylerinin yanılsamalarını, nevrotik ve ruhsal çalkantılarını açığa sermiş; bireyin boşa çıkan yaşam uğraşını, toplumun dış yüzü ile iç yüzü arasındaki karşıtlığın yol açtığı çelişkilerin üstesinden gelemeyişini irdelemiştir.
Onun hakkında şöyle denilmiştir: “Ibsen’in tiyatrosu, modern tiyatronun Roma’sıdır. Bütün yollar ona çıkar, bütün yolların başlangıcında o vardır.”
1877 yılında, kamu görevi üstlenmiş bir dizi yöneticinin kokuşmuşluğunu ve yalan üzerine kurulu dünyasını sergileyen “Pillars of Society” (Toplumun Destekleri) adlı oyununu yazmıştır.
Henrik Ibsen, 1858 yılında tanınmış bir yazarın kızı Suzannah Daae Thoresen ile evlendi. 1859 yılında Sigurd adında bir oğlu oldu. Oğlu Norveç’in Stockholm’deki ilk bakanıdır.
Henrik Ibsen, 23 Mayıs 1906 tarihinde Oslo, Norveç’de 78 yaşında ölmüştür.
Henrik Ibsen, 300 civarında da şiir yazmıştır.
Eserleri:
1849 – Katelina
1850 – The Burial Mound
1850 – Defin Höyüğü (Savaşçı Barrow)
1851 – Norma
1852 – St. John Gecesi
1854 – Oestraat Lady Inger
1855 – Solhaug Bayramı
1856 – Olaf Liljekrans
1858 – Helgeland de Vikingler
1862 – Aşk Komedisi
1863 – 1863 Pretenders
1864 – Tatlı İsteyenler
1866 – Brand
1867 – Peer Gynt
1869 – Gençlik Cemiyeti
1871 – Digte (şiir kitabı)
1873 – İmparator ve Galile
1877 – Pillars of Society (Toplumun Destekleri)
1879 – A Doll’s House Nora, (Bir Bebek Evi)
1881 – Ghosts (Hayaletler)
1882 – An Enemy of the People (Bir Halk Düşmanı)
1884 – The Wild Duck (Yaban Ördeği)
1886 – Rosmersholm
1888 – Denizden Gelen Kadın
1890 – Hedda Gabler
1892 – Yapı Ustası Solness (Master Builder)
1894 – Küçük Eyolf (Lille Eyolf )
1896 – John Gabriel Borkman
1899 – When We Dead Awaken (Biz Ölüler Uyanınca)
Henrik Ibsen Sözleri:
Gerçeğin ruhu ve özgürlüğün ruhu bunlar toplumun direkleridir. / Henrik Ibsen
Ben ilk ve en çok olarak bir birey olduğuma inanıyorum, aynı senin olduğun gibi. / Henrik Ibsen
Günahsız insan kaygısız yaşar. / Henrik Ibsen
Görüyorsun, konu şu ki; dünyadaki en güçlü insan en yalnız duran o kişidir. / Henrik Ibsen
Gücün büyük gizemi başarabileceğinden fazlasını asla istememektir. / Henrik Ibsen
Sen ona inanç dersin, biz korku deriz. / Henrik Ibsen
Yeni bir evrenin yaratılışına katkısı olanların başında geldiğim söyleniyor. Bense, tam tersine, yaşadığımız çağın birçok nedenden ötürü ancak bir takım yeni şeyler doğurabilecek, sona ermiş bir çağ olarak nitelenebileceğine inanıyorum. / Henrik Ibsen
Hiçbir şey uğruna hiçbir şey kazanamazsın bu hayatta. / Henrik Ibsen
Hayatta en kuvvetli insan, en uzun süre yalnız kalabilendir. / Henrik Ibsen
Dövdüler, yıkılmadık. Sövdüler, yıkılmadık. İşkence ettiler, yıkılmadık. Alkışladılar, övdüler, yıkıldık. / Henrik Ibsen
Herhangi bir kişinin kalbine bir bak lütfen ve daima göreceğin şey en azından bir siyah nokta olacaktır o kişinin gizlemeye çalıştığı. / Henrik Ibsen
Binlerce sözcük yapamaz bir tek gerçeğin bırakacağı şeyi. / Henrik Ibsen
Yaşamak kalpteki şeytanlarla olduğu gibi beyindekilerle de savaşmaktır. Yazmak bir kişinin kendi yargılama gününe başkanlık etmesidir. / Henrik Ibsen