İdi Amin

Tam adı İdi Amin Dada Oumee olan eski diktatör, 1925 yılında Uganda’nın Koboko bölgesinde doğdu. Uganda’nın kuzeybatısındaki Kakwa kabilesinden olan çok az öğrenim gören İdi Amin, 1943’te İngiliz sömürge ordusuna bağlı Afrika Kraliyet Tüfekli Birliği’ne katıldı. İdi Amin, İkinci Dünya Savaşı sırasında müttefiklerin Birmanya seferinde, daha sonra da İngilizlerin Kenya’daki Mau Mau ayaklanmasına karşı 1952-56 yılları arasında giriştikleri harekatta görev aldı.

Eski bir boksör olan İdi Amin, 1951-60 yılları arasında Uganda ağır sıklet boks şampiyonuydu. Eski diktatör, aynı zamanda ünlü bir rugby oyuncusuydu. Uganda’nın 1962 yılında bağımsızlığa kavuşmasından önce subay rütbesi alan birkaç askerden biri olan İdi Amin, ülkenin yeni devlet başkanı Milton Obote’yle yakın dostluk kurdu. Hava kuvvetleri komutanlığına getirilen İdi Amin, Obote’yle arasının açılması üzerine 1970’de görevinden alındı.

İdi Amin, 25 Ocak 1971’de askeri darbeyle devlet başkanı ve silahlı kuvvetler komutanı oldu, 1975’te ise mareşal rütbesi aldı, 1976’da da kendini ömür boyu devlet başkanı ilan etti. Renkli bir kişiliği olan, ancak davranışlarındaki tutarsızlıkla tüm dünyanın dikkatini üzerine çeken İdi Amin, milliyetçi bir tutum takınarak, 1972 yılında Uganda’daki bütün Asyalıları sınır dışı etti. Onun bu hareketi, ülke ekonomisinin çökmesine neden oldu. İdi Amin, ABD ve İngiltere’ye hakaretler yağdırdı, Müslüman olduğunu belirterek İsrail’le ilişkileri kesti, Libya ve Filistinlilerin yanında yer aldı.

Filistinlilerin 1976 yılında içinde İsrailli ve Yahudi yolcuların bulunduğu bir Fransız yolcu uçağını Entebbe’ye kaçırmalarına doğrudan karışan eski diktatörün Tanzanya ve Kenya’yla başlattığı sınır çatışmaları, Doğu Afrika Topluluğu’nu zayıflattı. Akodli ve Lango kabilelerinin yok edilmesi emrini verdiği de ileri sürülen İdi Amin, kabileler arasındaki çatışmaları doruk noktasına vardırdı. Eski diktatör döneminde 300 bine yakın kişinin işkenceden geçirilerek öldürüldüğü de iddia edilmişti.

İdi Amin, Tanzanya desteğindeki Ugandalı gerillaların 1978 Ekiminde başlattığı saldırının ardından, gerillalar başkent Kampala’ya varmadan kısa bir süre önce, 13 Nisan 1979’da yurtdışına kaçtı. Önce Libya’ya giden İdi Amin, ardından Irak, sonra Suudi Arabistan’a geçti. İdi Amin’in Suudi Arabistan’a geçmesinden kısa bir süre sonra, eşlerinden ikisi ve 22 çocuğu da yanına yerleşti.

Eski Uganda devlet başkanı İdi Amin, 16 Ağustos 2003’de, 78 yaşında, Suudi Arabistan’da öldü.