İvan IV

1530’da Moskova’da dünyaya geldi. Babası Vasili üç yaşındayken öldü. Annesi Elena Türk asıllı Giliskiler’lerden geliyordu. Üç yaşındayken Rusya’nın başına geçen İvan küçük yaşlardan itibaren entrikalarla uğraşmaya başladı.

1547 yılında tacı giydi ve o döneme kadar Moskova knezi olarak anılan Rus imparatoru Çar olarak ilan edildi ve Korkunç İvan ilk Rus çarı oldu.

Çar IV. İvan, Silvester ve Adaşevlerin telkiniyle, 1550 yılında, sivil ve ruhani büyüklerden teşekkül eden bir toplantı, “Sobor” , davet etti. Toplantıda, Rusya’da yürürlükte olan devlet ve kilise kanunları ve nizamları üzerine konuşmalar yapıldı. Bu toplantıda karar alıcıları “Mümtaz Heyet” olarak adlandırıldı.

Çar İvan’ın en yakın müşavirleri sıfatıyla, devlet işlerinde mühim rol oynayan “Mümtaz Heyet” azaları 1553’den sonra İvan’ın gözünden düşmeye başladılar. İvan küçük yaştan beri okuya geldiği eserlerin tesiri ve metropolit Makari’nin yaptığı telkinler neticesinde, kendini “Tanrı inayetiyle” bir hükümdar, Rusya’yı dilediği gibi idareye memur bir Çar diye telâkki ediyordu.

1560’da İvan’ın karısı Anastasya, İvan ve Fedor adlı iki oğlan bırakarak öldü. Karısının her yönden İvan üzerinde etkisi vardı. Karısının ölümü İvan’ı zevk ve safahat alemine dalmasına neden oldu. Yine bu dönemde yeni gözdeler ortaya çıktı. Bunların da kışkırtmasıyla uzun zamandır içinde sakladığı arzular ve hevesler ortaya çıkmaya başladı. Bu süreçte bir çok kişi sürgüne gönderildi.

1564 yılının sonunda, Çar İvan, çoluk-çocuğunu, saray hademeleri ve maiyetini, saray hazinesini alarak Kremlin’i terketti. Bu gidiş Moskovalılar gözünde bir muammaydı. Bir yıl sonra Çar soylulara ve ruhani liderlere gönderdiği mektupta “soyluların ihanet içinde olduğu için kendisinin Moskova’yı terkettiği” yazılıydı. Bu Moskova’da derin bir tesir bıraktı ve Çar’ın tekrar geri dönmesi için çabalar başladı. Nihayet iki ay sonra Moskova’ya döndü. Fakat Çar 35 yaşında olmasına rağmen ihtiyar bir görüntüyle tanınmaz hale gelmişti. Çar İvan döner dönmez hainleri(!) cezalandırmaya başladı. Böylece hem tek adam olma yönünde büyük bir adım atacaktı hem de bu tek adamlığı destekleyecek ıslahatları yapma fırsatı bulacaktı. Nihayet Opriçnina denilen idari bir sistemi yerleştirerek bu emellerine ulaştı.

Çar bu rejimi tam yirmi yıl sürdürdü. Bu dönemde bir çok olay kanlı baskınlar sonucu örtüldü. Yine bu dönem içinde 1582 yılında kendi oğlunu bile öldürmekten çekinmeyen Çar İvan 18 Mart 1584 tarihinde öldü.