Jale Parla Biyografisi
Akademisyen, Edebiyat eleştirmeni,
Jale Parla, kitaplarıyla ve makaleleriyle edebiyat eleştirisinin kapsamlı örneklerini ortaya koyduğu gibi asıl olarak ve daha çok edebiyat kuramı açısından derinlikli ve kapsamlı çalışmalar ortaya koymuştur.
Jale Parla, 5 Şubat 1945 tarihinde İstanbul‘da doğmuştur. İlkokulu Antakya’da 1956 yılında bitirdikten sonra 1960 yılında İstanbul‘da Üsküdar Amerikan Kız Lisesi’nde ortaokulu bitirdi. Liseyi ise 1964 yılında Arnavutköy Amerikan Koleji’nde, Üniversiteyi 1968 yılında Robert Kolej Karşılaştırmalı Edebiyat Bölümü’nden mezun olarak bitirdi. 1978 yılında Harvard Üniversitesi‘nden ana dalı İngiliz Edebiyatı, yan dalları Fransız ve Alman Edebiyatları olmak üzere karşılaştırmalı edebiyat doktorası aldı.
1975 yılında öğretim üyesi olduğu Boğaziçi Üniversitesi İngiliz Dili ve Edebiyat Bölümünde profesörlüğe 1988 yılında yükseldi. Jale Parla, 1976-2000 yılları arasında Boğaziçi Üniversitesi Batı Dilleri ve Edebiyatları Bölümü’nde öğretim üyeliği yaptı. 2000 yılında Bilgi Üniversitesi’ne geçerek çalışmalarını burada sürdürdü.
Boğaziçi Üniversitesi öğretim üyeleriyle ortak editörlüğünü yaptığı Çağdaş Uygarlığın Oluşumu adlı kitabın “16. Yüzyıldan 18. Yüzyıla Çağdaş Türk Kültürünün Oluşumu”, “16. ve 17. Yüzyıllarda Avrupa Edebiyatı” ve “18. Yüzyılda Avrupa Edebiyatı” bölümlerini yazdı.
Halen, Bilgi Üniversitesi‘nde Karşılaştırmalı Edebiyat Bölümü’nde öğretim üyeliği yapmakta olan Parla’nın Efendilik, Şarkiyatçılık, Kölelik (1985),Tanzimat Romanının Epistemolojik Temelleri (1990), Kadınlar Dile Düşünce (Sibel Irzık ile beraber, 2004), Balkan Literatures in the Era of Nationalism (Murat Belge ile beraber 2008), Türk Romanında Yazar ve Başkalaşım (2011), Don Kişot – Yorum, Bağlam, Kuram (2017) adlı kitapları yayımlandı.
Kitaplarıyla ve makaleleriyle edebiyat eleştirisinin kapsamlı örneklerini ortaya koyan Jale Parla, genellikle dilbilim, göstergebilim, psikanaliz, yapısalcılık, fenomenoloji, postyapısalcı felsefe gibi kuramsal gelişmeler üzerine çalışmalar yaptı. Bu çalışmaları yaparken Walter Benjamin, Louis Althusser, Mikhail Bakhtin, Jakobson, Jacques Lacan, Jacques Derrida, Roland Barthes, Julia Kristeva gibi hem düşünür hem de edebiyat alanında söz sahibi olan kişilerden yararlandı.
Jale Parla, 27 Eylül 2020 tarihinde Erdal Öz Edebiyat Ödülü Seçici Kurulu tarafından Erdal Öz Edebiyat Ödülü’nün on üçüncüsünün Jale Parla’ya “Akademi ile edebiyat dünyasını bir araya getirme konusundaki başarısı, Türk edebiyatı üzerine özgün çözümlemeleri ve edebiyat eğitimine katkılarıyla, eleştiri geleneğini kültürel inceleme ve karşılaştırmalı edebiyat yönünde zenginleştiren yeni alanlar açması nedeniyle” verilmesini kararlaştırdı.
Kitapları :
1985 – Efendilik, Şarkiyatçılık, Kölelik
1990 – Babalar ve Oğullar / Tanzimat Romanının Epistemolojik Temelleri
2000 – Don Kişot´tan Bugüne Roman,
2004 – Kadınlar Dile Düşünce (Sibel Irzık ile beraber) 2008 – Balkan Literatures in the Era of Nationalism (Murat Belge ile beraber)
2011 – Türk Romanında Yazar ve Başkalaşım
2017 – Don Kişot – Yorum, Bağlam, Kuram
2018 – Orhan Pamuk’ta Yazıyla Kefaret
2020 – Kadınlar Dile Düşünce / Edebiyat ve Toplumsal Cinsiyet (Sibel Irzık ile beraber)
Derleme:
1986 – Çağdaş Uygarlığın Oluşumu (ortak)
Çeviri:
1991 – Aydınlanma Çağı (Norman Hampson’dan)