Miguel de Cervantes Biyografisi
Don Kişot romanının yazarıdır.
Miguel de Cervantes, 29 Eylül 1547 tarihinde Alcalá de Henares, İspanya’da Madrid yakınlarında annesi Dona Leonor, gezgin bir eczacı cerrah olan babası Ruy (Rodrigo)’nun yedi çocuğundan dördüncüsü olarak doğmuştur. Düzenli bir eğitim görmemesine karşın, sonradan başkent olan Madrid‘de kendi kendini yetiştirme olanağı buldu. Bu sırada, henüz yirmibir yaşındayken, yazdığı şiirler onun üstün hayal gücünü, yazı kabiliyetini gösteriyordu.
Miguel de Cervantes, 1568 yılında yirmi bir yaşındayken Madrid’de bir kadın meselesi yüzünden düelloda rakibini ağır bir şekilde yaralar. O dönem kanunlarına göre düello kesinlikle yasaktır ve yapanlara ağır cezalar verilmektedir. Cervantes’in gıyabında yapılan duruşmada halk önünde sağ elinin bilekten kesilmesine ve on yıl için İspanya Krallığı sınırları dışına sürülmesine karar verilir. Bu durum üzerine Cervantes kaçarak Madrid’den ayrılıp İtalya’ya Roma’ya gitti, 1570’de Kardinal Giulio Acqua Vivâ’nın maiyetinde mabeyinci olarak çalıştı.
1570 yılında Osmanlı padişahı II. Selim Kıbrıs’ı ele geçirince Papa V. Pius Osmanlılara karşı birlik çağrısında bulundu. Çağrıya yalnızca İspanya ve Venedik karşılık verdi. Miguel de Cervantes, 1571 yılında, İspanya ile Venedik’in Türkler’e karşı hazırladığı deniz seferlerine bir asker olarak katıldı, 7 Ekim 1571 tarihinde yapılan İnebahtı Deniz Savaşı‘nda katılan ve Marquesa adlı kadırgada bulunan Cervantes, iki kez göğsünden yaralandı, bir top güllesiyle sol kolu sakat kaldı.
26 Eylül 1575 tarihinde Napoli’den İspanya’ya dönerken, bulunduğu gemi Türk korsanlarının eline geçti, Miguel de Cervantes yakalandı ve köle olarak Cezayir’e götürüldü. 1575-1580 yılları arasında Cezayir‘de yaşadı. Kılıç Ali Paşa Camii’nin inşaatında duvar işçisi olarak çalıştırıldı. Burada beş yıl esir kaldıktan sonra İspanya’daki ailesinin istenen fidyeyi sağlaması üzerine serbest bırakıldı. Hayatının bu beş yıllık devresinde, birkaç kere kendisini ve esir arkadaşlarını kurtarmaya kalkıştıysa da başarısızlığa uğradı.
19 Eylül 1580 tarihinde İspanya’ya ulaştıktan sonra saraydan görev alamayınca düş kırıklığına uğradı. 1581 yılında İspanya Kralı II. Felipe’in Oran’a gönderdiği Cervantes bir süre sonra tekrar işsiz kalır. İş bulmak amacıyla Güney Amerika kolonilerindeki arayışları da boşa çıkınca 1583 yılında Madrid’e döner ve bundan sonraki hayatında en iyi yapacağı işe girişip edebiyata yöneldikten sonra yirmi otuz civarında oyun yazdı. 1584 yılında La Galatea adlı romanını yayımladı. Aynı yıl Ana Franca de Rojas adlı birinden bir kızı olsa da, aynı dönemde zengin bir çiftçinin kızı Catalina de Salazar ile evlendi ve ailesini geçindirmek için donanmada ambar sorumlusu olarak çalışmaya başladı. Görevi sırasında bazı usulsüzlükler nedeniyle, dolaylı olarak suçlu bulunduğu için hapis cezası alır. Hapisten çıktıktan sonra vergi toplayıcısı olarak işe başlar, ancak 1597’de bilinmeyen bir nedenle bu devlet memurluğundan kovulur.
Miguel de Cervantes, İspanya’ya döndükten sonra bütün ilgisini edebiyat üzerinde topladı. Yazdığı şiirler, piyesler ve «Galetea» adlı romanı ona ne maddî, ne de manevi bakımdan bir şey kazandırmadı. Çok fakir bir hayat yaşıyordu. Cervantes nihayet 1605 yılında «Don Quijote» (Don Kişot)’u yazdı. Bu eserde İspanya’daki hayatı ve insanları, kuvvetli hayal gücüyle ve büyük yazı yeteneği ile hicvediyordu. Bu, çok yönlü, eşi daha önce denenmemiş bir eserdi. Cervantes, genel ahlak düşüncesiyle insanların psikolojik ve estetik tecrübelerini öylesine kaynaştırabilmiştir ki, sonradan «roman» adını alan edebi türün gelişmesi «Don Kişot» un etkisiyle mümkün olmuştur.
Don Kişot romanının asıl tam adı La Mançalı Yaratıcı Asilzade Don Kişot (El Ingenioso Hidalgo Don Quijote de la Mancha)’dır. Don Kişot’un iki dünya arasında sıkışıp kalmış olması gibi Cervantes de Homeros ile Balzac’ın arasında sıkışıp kalmıştır. Bu sebeple Miguel de Cervantes, destan söyleyen son ozan ve modern anlamda bir roman kurgulayan ilk romancıdır. Don Kişot’un 1605’te ilk cildini, 1615’te ise ikinci cildini yayımladı.
Don Kişot, şövalyelerin kahramanlık öykülerini okuya okuya hafiften aklını kaçırmış yaşlıca bir adamdır. Okuduğu öykülerin gerçek olduğunu sanarak, kendi de şövalye olmaya ve kahramanlıklar yapmaya karar verir. Cervantes bu romanında şövalye kahramanlık öyküleriyle alay eder. Don Kişot hanları şato, yel değirmenlerini dev sanır; kurtarılmak istemeyen genç kızları kurtarır; olmayan tehlikeleri sezer ve atıldığı serüvenlerden düş kırıklığına uğrayarak üzüntü ve utanç içinde geri döner. Cervantes’in Don Kişot’ta insan doğasını çok derinden kavradığı görülür.
Don Kişot adlı eseri ile tüm dünyada tanınmıştır. Eserde yazarın kendi hayatıyla alay ettiği ve kahramanla aralarında çokça benzerlikler olduğu görülür. Don Kişot dünyanın en çok okunan eserlerinden biridir ve 38 dile çevrilmiştir. Bu eser hâlâ dünyanın en çok okunan romanları arasındadır.
Miguel de Cervantes, o zamanlar Ana Franca de Rojas adlı birinden bir kızı olsa da 1584 yılında Catalina de Salazar ile evlendi.
1600’lü yılların başlarında yazdığı tahmin edilen Oviedolu Katalina Sultan, yazarın İstanbul ve Topkapı Sarayı hakkında bilgilerin en çok yer aldığı eseridir. Cervantes bu eserde otobiyografik kesitler sunarken, aynı zamanda döneminin bazı gerçeklerine de değinir. Oviedolu Katalina Sultan, Cervantes’in manzum olarak yazılmış, üç perdeden oluşan tiyatro eserlerinden biridir. Olay örgüsü XVI. yüzyılın sonlarında, III. Murat’ın padişahlığı sırasında İstanbul ve Topkapı Sarayı’nda geçmektedir.
Cervantes’in hayatı, bütün dehasına ve şöhretine rağmen ihtiyaç içinde geçmiştir. 1616’da, 23 Nisan günü, Stratford-on-Avon’ da ünlü İngiliz edebiyatçısı William Shakespeare ölürken, Madrid’te de aynı gün büyük İspanyol yazarı Miguel de Cervantes, çok fakir bir insan olarak hayata gözlerini yumuyordu.
Miguel de Cervantes, 23 Nisan 1616 tarihinde İspanya, Madrid’te 69 yaşında ölmüştür.
Kitapları :
1584 – La Galetea
1600 – Oviedolu Katalina Sultan
1605 – Don Quijote / Don Kişot
1613 – Novelas Ejemplares (Örnek Alınacak Hikayeler)
1614 – Viaje del Parnaso (Parnassus’a Yolculuk) uzun bir şiiri
1615 – Entremeses Nuevos (Yeni Araoyunlar)
DON KİŞOT – Roman br> Don Kişot, Manchalı bir asilzadedir ve şövalye romanlarının etkisiyle haksızlıklara karşı savaşmak için, sıska atı Rossinante ile evinden ayrılır. İlk macerası yeldeğirmenleriyle savaşmak olur, yaralanır ve eve dönüşünde komşusu onu yaralı halde yolda bulur. İyileşir iyileşmez aynı maceraları tekrarlamak üzere yanına yardımcısı Sancho Panza’yı da alıp yola koyulur. Don Kişot ve Sancho, yollarına devam ederler. Don Kişot ve Sancho tekrar, dayak yedikleri pazar yerine gelirler. Don Kişot, düşman ordusu zannederek bir koyun sûrüsüyle çatışmaya girer… Şarap fıçılarını dev gibi görür ve onlara karşı savaşır. Kutsal Kardeşlik Birliği, Don Kişot’u durdurur ve onu kandırarak köyüne gönderir.
“O sırada, o ovada bulunan otuz kırk yeldeğirmenine rastladılar; Don Quijote onları görür görmez, silahtarına dedi ki: “Talihimiz, olayları bizim isteyebileceğimizden de daha iyi bir şekilde yönlendiriyor. Bak şuraya, arkadaşım Sancho Panza, ileride otuz ya da biraz fazla, azman dev var. Onlarla savaşıp hepsini öldürmek niyetindeyim, elde edebileceğimiz ganimetle zenginleşmeye başlarız. Bu kötü tohumları yeryüzünden silmek hayırlı bir savaştır, Tanrı’ya büyük hizmettir.” “Hangi devler?” dedi Sancho Panza. “İşte şu gördüklerin,” diye cevap verdi efendisi; “Şu uzun kollu yaratıklar; kiminin kolları iki fersaha varır bunların.” “Ama efendim,” dedi Sancho, “o görünenler dev değil, yeldeğirmeni; kola benzeyen şeyler de, kanatları; rüzgâr onları döndürdükçe onlar da değirmentaşını hareket ettirir.” “Serüven konusunda tecrübeli olmadığın belli,” dedi Don Quijote. “Bunlar dev; sen korkuyorsan kenara çekil, bu arada dua et; ben kıyasıya dövüşmeye gidiyorum tek başıma.” Bunları söyleyip atı Rocinante’yi mahmuzladı; silâhtarı Sancho’nun saldıracağı şeylerin kesinlikle dev değil yeldeğirmeni olduklarına dair haykırışlarına kulak bile vermedi. Dev olduklarından o kadar emindi ki, ne silâhtarı Sancho’nun sesini duyuyor, ne de, epeyce yaklaştığı halde, ne olduklarını farkediyordu.”
Miguel de Cervantes’den anlamlı sözler :
– Her güzellik âşık etmez; bazılarına bakmaktan hoşlanılır ama istek uyandırmazlar; her güzellik âşık etse, istek uyandırsa, kalpler karmakarışık olur, yolunu şaşırır, nerede duracaklarını bilemezlerdi; çünkü sayısız güzel insan olduğundan, istekler de sayısız olurdu.
– Herkes yaptığıyla ölçülür.
– Kötü hareketler, ne kadar yerden aniden biten bitkilere benzese de, gene de insan onlardan kolayca birçok şeyler öğrenebilir.
– Yaşamak ve öğrenmek güzel şeylerdir.
– Akıllı insan, bütün yumurtalarını bir tek sepete koymaz.
– Aşk, herkesi eşit kılar.
– Aşkın gözlükleri öyle pembedir ki, bakırı altın, yokluğu varlık, gözdeki çapağı inci gibi gösterir.
– At, sahibine göre kişner.
– Bal, eşeğin ağzı için değildir.
– Kuru pantolon ile balık tutulmaz.
– Borcunu ödememek kararıyla alışveriş yapan için, fiyatın önemi yoktur.
– Herkesin kendine göre birtakım dertleri vardır, ama bu kiminde gramladır, kiminde kiloyla.
– Dost mu dedin? Kulağa kaçan piredir o.
– Fakirlik, aşkın büyük düşmanıdır.
– En büyük felaket ölümdür.
– Bir kapı kapanırken, öteki açılır.
– Şiddetli fırtınanın arkasından sükunet gelir.
– Dürüst bir kadının güzelliği ateşe benzer: Yaklaşmayana hiçbir zararı dokunmaz.
– Aşk ne ile beslenir? İltifat ile.
– Aşağılık insanlara iyilik etmek, denize su taşımaya benzer.
– Önüne kötülük etme fırsatı çıkmamış kişiye, iyiliğinden ötürü teşekkür edilebilir mi?
– Eldeki serçe, uçan turnadan iyidir.
– Bütün acılar azalır, yeter ki ekmeğin olsun.
– Açlık, dünyanın en güzel salçasıdır.
– İyi bir ağaca sarılan gölgesiz kalmaz.
– Zamanın unutturamayacağı anı, ölümün dindiremeyeceği acı yoktur.
– Askerler için barut kokusu, lavanta kokusundan üstündür.
– Tecrübe bilginin anasıdır.
– Şerefim yaşamımdan daha değerlidir.
– Arkadaş uğrunda ölmek kolay, fakat uğrunda ölünecek arkadaşı bulmak zordur.
– Zengin dullar bir gözleriyle ağlarlar, öbürünü kırparlar.
– İnsan eğitimle doğmaz, ama eğitimle yaşar.
– Hayat bozuk para gibidir. İstediğiniz kadar harcayabilirsiniz. Ama sadece bir kez.
– Aşk saadetini kim elde eder? Susan kimse.
– İhanet insanın hoşuna gider ama hainler iğrençtir.
– Bir yılda zenginleşmek isteyen, altı ayda asılır.