Mithat Cemal Kuntay

Mithat Cemal Kuntay Biyografisi

Yazdığı vatanseverlik şiirleri onu Türk edebiyatının en tanınmış hamaset şairlerinden birisi yaptı. “Bayrakları bayrak yapan üstündeki kandır. Toprak eğer uğrunda ölen varsa vatandır.” sanatçının ünlü dizeleridir. Osmanlı İmparatorluğu’nun yıkılış dönemini konu edinen, Üç İstanbul adlı ilk ve tek romanı ile ünlendi.

Mithat Cemal Kuntay, 1885 yılında İstanbul’da Arnavutluk‘un İşkodra şehirinden gelen bir ailenin oğlu olarak doğmuştur. Babası Selim Sırrı Bey, annesi Samiye Hanım’dır. Orta öğrenimini Aksaray’daki Mekteb-i Osmaniye Rüştiye’sinde, Saint Joseph Lisesi’nde başladığı lise öğrenimini Vefa Lisesi’nde tamamladıktan sonra Mekteb-i Hukuk’tan birincilikle mezun oldu. 1908 yılında kazandığı imtihan sonucu doktoraya başlayarak, Hukuk Mektebi’nde hukuk idaresi dersi vermekte olan İbrahim Hakkı Paşa’nın asistanı oldu. Eğitimini tamamladığında Türkiye’de ilk hukuk doktoru unvanını aldı.

Mithat Cemal Kuntay, 17 yaşındayken babasını kaybedince 10 kişilik ailesinin geçim yükünü üstüne aldı ve öğrencilik yıllarında gazetecilik, özel öğretmenlik, daha sonra avukatlık yaparak bu yükü taşımaya çalıştı. 18 yaşında iken 1903 yılında Mehmet Akif Ersoy ile tanıştı. Padişaha jurnal edildiği için 1906’da bir süre tutuklu kaldı. Mehmet Akif Ersoy’un II. Meşrutiyet’ten sonra yazdığı İstibdat adlı şiiri, bu olayın hatırasına Mithat Cemal Kuntay’a ithaf edilmiştir. Mehmet Akif Ersoy ile birlikte yazdığı ‘Elhamra’ adlı şiiri ve ‘Acem Şahına’ adlı manzumeyi Resimli Kitap’ta yayımladı. Acem Şahı, şair olarak ününü arttırdı.

Mithat Cemal Kuntay, bir süre “hukukta hitabet” dersleri verdikten sonra sınav kazanarak Adliye Nezareti Özel Kalem’ine kâtiplik görevine başladı, Adliye Nezareti Özel Kalemi’ne girerek müdürlüğe kadar yükseldi. Kısa bir süre Birinci Hukuk Mahkemesi üyesi olarak yargıçlık yaptı. Birinci Hukuk Mahkemesi üyeliğinden sonra 1923 yılında Beyoğlu Dördüncü Noteri oldu. 1956’da İstanbul’da ölümüne kadar bu görevi sürdürdü. Yazmaya şiirle başladı.

I. Dünya Savaşı sırasında hükümetin Çanakkale Cephesi’ne gönderdiği 40 kadar şair arasında Mithat Cemal de yer aldı. Savaş yıllarında çıkartılan Harp Mecmuası’nda hamasi şiirlerini yayımladı.

Millî Mücadele yıllarında da hamaset şiirleri yazmaya devam etti. 30 Ağustos Zaferi’nden sonra yazdığı ‘Vatan Hisleri’ adlı şiirinin son iki mısrası TBMM’de Mustafa Kemal ATATÜRK tarafından okundu:

Ölmez bu vatan farz-ı muhal ölse de hattâ / Çekmez kürenin sırtı bu tâbât-ı cesîmi
(Ölmez bu vatan varsayalım ölse bile / Çekmez dünyanın bedeni bu kocaman tabutu). Bu olay, ününü birden arttırdı

İlk şiiri “Elhamra” Resimli Kitap’ta yayınlandı. II. Meşrutiyet‘e kadar çeşitli dergilerde yayınlanan ve aruzun ustaca kullanıldığı, ulusal duyguların ön plana çıkarıldığı şiirleriyle tanındı. Milli Edebiyat Akımı’nın değerlerini benimsedi, ancak aruz ölçüsünü kullanmıştır.

“Elhamra” ve “Acem Şahına” adlı şiiri Mehmet Akif Ersoy ile birlikte yazmıştır.

“Üç İstanbul” romanında da canlandırdığı Mehmet Akif Ersoy ile tanışması, sanatı ve düşünceleri üzerinde etkili oldu.

Çınaraltı dergisinde 1943-1944’te yayınlanan son dönem şiirlerinde Yahya Kemal Beyatlı‘dan da etkilendiği görüldü. Yalın bir dil kullandığı “Kemal”, “Yirmi Sekiz Kânun-ı Evvel” gibi oyunlarında yurt sevgisi konusunu işledi.

Tek romanı ve en önemli eseri “Üç İstanbul”da, Abdülhamit II, II. Meşrutiyet ve Mütareke yıllarının İstanbul‘unu anlattı. Gerçekçi kişiler, ayrıntılı tahliller ve bu üç dönemin yaşantısından sunduğu canlı kesitlerle dikkat çeken bu roman 1983 yılında TRT tarafından televizyon dizisi olarak da yayınlandı ve büyük ilgi topladı. Senaryosunu Bülent Oran‘ın yazdığı dizinin yönetmenliğini Feyzi Tuna yaparken, başrollerde Burçin Oraloğlu ve Ayda Aksel oynadı.

Edebiyat araştırmaları yapan Mithat Cemal Kuntay, inceleme ve araştırmalarını 1913‘te yayınlanan “Hitabet ve Münazara Dersleri”, 1914’te yayınlanan “Hitabet Dersleri” kitaplarında topladı.

1945 yılında yayınladığı tek şiir kitabı Türkün Sehnamesi‘nde 82 şiiri yer aldı.

1950 seçimlerinde CHP listesinden Çorum milletvekili adayı olduysa da seçilemedi.

Hicaz Valisi Ahmet Ratip Paşa’nın torunlarından Naile Hanım ile evlenen Mithat Cemal Kuntay, çok sevdiği eşini genç yaşta yitirdikten sonra tekrar evlenmedi. Naile Hanım (1895-1945) ile evliliğinden Vedat (1918-2011) isimli tek bir oğlu ve fotoğraf sanatçısı Lale Tara tek torunudur.

Mithat Cemal Kuntay, 30 Mart 1956 tarihinde İstanbul’da 71 yaşında ölmüştür.

Mithat Cemal Kuntay, herhangi bir edebî topluluğa ve edebî bir mektebe bağlı olmadan eserler vermiş bir şairimizdir. Şiirlerinin ana vasfı ‘epik’ ve ‘sosyal’ olmaktır. Mithat Cemal, şahsî duygularını dile getiren bir şâir değildir. Konularını kendi iç dünyasından değil, dışarıdan almıştır. Kahramanlık ve yurt duygularını, tarih sevgisini, geçmişin büyüklüğünü ve güzel taraflarını işlemiştir.

Kitapları :
Roman :
1938 – Üç İstanbul

Şiir:
1945 – Türk’ün Şehnamesinden
1909 – Elhamra (Mehmet Akif Ersoy ile)
1918 – Acem Şahına (Mehmet Akif Ersoy ile)

Antoloji:
1913 – Nefaisi Edebiye

Oyun:
1912 – Kemal
1918 – Yirmi Sekiz Kânun-ı Evvel (Çanakkale savaşıhakkında oyun)

Biyografi:
1939 – Mehmet Akif – Hayatı, Seciyesi, Sanatı
1944 – İstiklal Şairi Mehmet Akif
1944 – İlkler ve Ötekiler
1944 – 1956 – Namık Kemal (2 cilt)
1946 – Sarıklı İhtilalci Ali Suavi
1948 – Mehmed Âkif: Hayatı, Sanatı, Şiirleri, Seciyesi, Seçme Şiirleri
Tevfik Fikret (Basılmamış çalışması)

İnceleme ve araştırma :
1913 – Hitabet ve Münazara Dersleri
1913 – İftira-yı Taassub
1914 – Hitabet Dersleri
1915 – Edebiyat Defteri

Şiirlerinden örnekler :
Acem Şâhı :

Bu şiir, Mehmet Akif Ersoy ve Mithat Cemal Kuntay tarafından o dönemde dünyada egemen olan tekçi yönetimlere yazılmıştır. Şairler, Sadi-i Şirazi‘nin iki muhteşem beytini yorumlamışlardır. “ben yaparım olurcu” tarzda diktatöryal tavırlı riyaset makamında olanlar için, halkına karşı operasyon yapan devletin başındaki idareciler için yazılmıştır.

Acem Şâhı :
Gürz-i girân-ı zulmünü ey kanlı nâsiye;
Eyvân-ı zer-cidârına as ziynetin diye!
Al kanlı bir kefenle donat hayme-gâhını,
Canlarla yak meşâil-i mâtem-penâhını!
Makberlerin hufeyre-i muzlim-dehanları,
Dendân-ı gayz u kahra şebîh üstühanları
Yâd eylesin mezâlimini tâ ebed senin,
Ey cebhesi kitâbesi bin kanlı medfenin!
Ey bir hayâle tuhfe kılan bin hakîkati,
Ey âhenîn eliyle kazıp kabr-i milleti,
Nûr-i hayât ufuklarını herc ü merc eden,
Leylin şedîd zulmetini rûha mezc eden!
Envâr-ı mihr-i fikri sen ey hâksâr eden,
Meyyitlerin izâmı gibi târumâr eden!
Ey hâdimi serâçe-i mâtem-feşanların!
Rahş-ı akûr-i zulmüne pâmâl olanların
Gül-gonce-i mezârı mıdır tâc-ı devletin?
Tutmuşsa da avâlim-i efkârı şöhretin,
Zannetme ki hükûmetinin efseriyledir…
Sa’dî’lerin mezâr-ı çemen-ber-seriyledir.
Sa’dî’lerin mezârı, evet, bir avuç türâb…
Tahtınsa bir cihan ki senin âsüman-meâb!
Lâkin o kabre bence fedâ taht ü efserin…
Makber-güzîn olup da sükût eyleyenlerin
Feryâd-ı vâpesînine değmez bu velvelen…
Mudhik gelir nigâh-ı temâşâma hâilen!
Bin mülkü, milleti yok eden pençe-i felek,
Bir şahsı şüphesiz ebedî kılmamak gerek.
Mâzî ki işte makbereler mâverâsıdır,
Milletlerin haziyre-i zâir-cüdâsıdır,
Atfeylesen nigâhını ka’r-ı zalâmına:
Milletlere gözün ilişir na’ş nâmına!
Dârâ’ların o nâsiye-i târumârını,
Ecdâdının izâmını, çökmüş mezârını
Pîş-i nigâh-i ibretine al da bir düşün…
Çoktur bu rütbe dağdağa bir kabza hâk için!
İklîmler alan o muazzam Napolyon’un
Bir hufredir kazandığı şey. İşte bak onun
En son serîri makbere-i mâtemîsidir,
Akreplerin nedîmi, yılanlar enîsidir!
Yer kalmamış sarây-ı muallâna bak utan:
Mâtem-sarâylarla dolu sâha-i vatan!
Emr-i cihan-mutâı bu dünyâyı râm eden
Eslâfının -bugün düşünürsen- değil iken
Toprak dolan dehenleri feryâda muktedir,
Hâlâ senin bu velvele-i nahvetin nedir?

Bu müdhiş velvelen Îrân’ı dâim inletir sanma.
«Muzaffersin! » diyen sesler bütün hâindir, aldanma.
Zafer-yâb olduğun kimdir? Düşün bir kerre, millet mi?
Adâlet isteyen bir kavmi vurmak gâlibiyyet mi?
Nasîbin yok mudur bir parça olsun âdemiyyetten?
Nasıl aldırmıyorsun yükselen feryâda milletten?
Emîn ol bunca mazlûmun yüreklerden kopan âhı,
Tependen indirir, elbette birgün lâ’netu’llâhı!
Sığınmış olduğun şevket-sarây-ı zulmü pek muhkem
Hayâl etmektesin… Lâkin ne bârûlar, ne müstahkem
Penâh-ı bî-emanlar, heybet-i Kahhâr-ı Mutlak’la,
Kökünden devrilip bir anda yeksân oldu toprakla!
O, bir çok memleket vîran edip yaptırdığın eyvan
Harâb olmaz mı? Kabristâna dönmüşken bütün Îran?
Evet, Îrân’ı kabristâna döndürdün, helâk ettin;
Kefen yaptın girîbân-ı ümîdi çâk çâk ettin!
«Bütün dünyâ için bir damla kan çoktur» diyorlar, sen,
Şu ma’sûm ümmetin seller akıttın hûn-i pâkinden!
Yüzünden perde-i temkîni artık kaldırıp attın:
Ne mâhiyyet, nasıl fıtrattasın, dünyâya anlattın!
Livâü’l-hamd-i hürriyyet iken İslâm için gâyet,
Nedir pâmâl-i istibdâdın olmak öyle bir râyet?
Kazak celbeyleyip tâ Rusya’dan sâdâtı çiğnettin;
Yezîd’in rûhu şâd olsun… Emînim çünkü şâd ettin!
Şehâmet gösterip binlerce beytullâhı bastırdın;
Şecâat arz edip birçok ricâlullâhı astırdın!
Ne Allah’tan hayâ ettin, ne Peygamber’den âr ettin:
Devirdin kâ’be-i ulyâ-yı dîni, hâk-sâr ettin!
Hamâset-perverân-ı kavmi tuttun bir bir öldürdün,
Umûmen Şark’ı ağlattın, umûmen Garb’ı güldürdün…
Hayır, hiçbir gülen yok, sızlıyor Garb’ın da vicdânı,
Görüp ecsâd-ı mazlûmîne meşher hâk-i Îrân’ı!
O Sa’dî’ler, o Hâfız’lar, o Firdevsî, o Râzî’ler,
Gazâlî’ler, o Kutbüddîn, o Sa’düddîn, o Kàdî’ler
Yetiştirmiş; o Örfî’nin, o birçok şems-i irfânın
Ziyâsından tenevvür eylemiş iklîmi dünyânın,
Bugün makhûr-i nâdânîsidir bir fırka haydûdun!
Nedir pinhân olan esrârı bilmem bunda Ma’bûd’un?
Hayır, Ma’bûd’a ircâında yoktur bunların ma’nâ:
Yataklık eylemez cânîye -hâşâ- bir zaman Mevlâ.
Şehâmet-perverâ, Şâhâ! Zaman, bî-dâdı kaldırmaz;
Hatâ etmektesin şâyed diyorsan «Kimse aldırmaz.»
Bu istibdâda artık bir nihâyet ver ki: İstikbâl
Karanlık derler amma işte pek meydanda: İzmihlâl!

On Beş Yılı Karşılarken
Kim derdi yarılsın da nihayet yerin altı,
Bir anda dirilsin de şu milyonla karaltı.
Topraklaşan ellerde birer meşale yansın.
Kim der ki şu milyonla adam birden uyansın.
Kim derdi seher yıldızı doğsun da bir evden,
Kaçsın da cehennemler o bir damla alevden,
Canlansın ışık selleri olsun da o damla
Beş devletin öldürdüğü devlet bir adamla.
Kim der ki en son rakamlar da delirsin.
On beş asır on beş yılın eb’adına girsin.
Dünyaları bir fert evet oynattı yerinden,
Sarsıldı demirler evet azmin demirinden.
Mazi yıkılıp gitti evet fesli, kafesli:
Lâkin bugünün ey granit bünyeli nesli,
Bir şey ele geçmez şerefin sade adından.
Sen arşı bırak, varsa haber ver kanadından.
Gökten ne çıkar? Gök ha büyükmüş ha değilmiş,
Sen alnını göster ne kadar yükselebilmiş.
Gökler çıkabildin, uçabildinse derindir,
Tarihi kendin yazıyorsan, eserindir.
Bahsetme bugün sade dünün mucizesinden,
İnsan utanır sonra yarın kendi sesinden.
Asrın yaşamak hakkını vermez sana kimse;
Sen asrını üstünde izin varsa benimse;
Bayrakları bayrak yapan üstündeki kandır
Toprak eğer uğrunda ölen varsa vatandır.

Atatürk’ün Cenazesini Ankara’da Karşılarken :
Gene on beş sene evvel gibi Gazi geliyor,
Gene on beş sene evvelki kadar yükseliyor.
Gene başlarda oturmuş, gene göklerde başı;
Yıldırımlar gene bir eski silâh arkadaşı.
Ölümün bitmeyen ufkunda yatarken gene sağ;
Bir avuç toprak olurken gene yüksek, gene dağ.
Gene bir memleketin satveti bir tek emeli.
Koca bir yurdu tutarken gene sapsağlam eli.
Çürüyen göğsü için takızaferler gene dar;
Gene sağdır, gene sağlamdır O, hem dünkü kadar.
Ona hicranla… hayır, sade taabbütle eğil;
Ölüdür; doğru, fakat öldüğü hiç belli değil.

Eğilme
Zincirin altınsa da hatta, koparıp kır,
Susmak ne demekmiş, yere haykır göğe haykır!
Vicdan bile duymaz çıkmazsa bir âhı,
Sessiz kölelerdir yaratan binbir ilâhı
Elbet put olurlar öpülen eller, etekler,
Elbet öpen oldukça, olur öptürecekler!
Hürriyet, o en son şerefindir, onu satma!

Kimdim?
Tufanlar, alevler beni bir kal’a sanırdı;
Taçlar uçuşur, dalgalanır, parçalanırdı.
Kahhâr atımın kanlı, kıvılcımlı izinde;
Bir başka denizdim ebediyyet denizinde.
Çarpardı göğün kalbi hilâlin avucunda;
Titrerdi yerin talihi merminin ucunda.
Günler, elimin çizdiği yerlerden akardı;
Üç kıt’ada korkunç atımın izleri vardı.
Üstünde uçarken o nişîbin bu firâzın,
En şanlı, şehâmetli hükümdarına arzın.
Tek bir bakışım sanki inayetti, keremdi;
İklîli hediyyemdi, arazisi hîbemdi.
Hançerdi hayâlim, bütün akvam ona kındı;
Baştan başa dünyâ bir esîrimdi; kadındı.
Asabına nabzımdaki ahengi verirdim?
Kasd eylediğim şekli verir, rengi verirdim.
Dünyâ bilir iclâlimi ben böyle değildim;
Ben, altı asırdan beri bir kerre eğildim!

Kimiz?
Yaslıyız, kapkara olsak da hayâlet değiliz;
Silemezsin, izimizdir yerin altındaki iz.
Şahlanır göklere inkâr edilen heykelimiz,
Gösterir ufku, ölürken bile, solgun elimiz.
Kırılan göğsümüzün darmadağın mermerine,
Bir alev dalgası mecz eylemişiz kan yerine.
Yerde dursak ne çıkar, gökte yürür maksadımız,
Titretip burcuna, bârûsunu zulmün, adımız.
Yüzümüz zulme susarken gözümüz ses kesilir;
Zâlimin rûhuna zulmün leşi mahbes kesilir.
Dökülen kanlarımız, farzı muhâl olsa heder,
Yine tek damlasının kendi yeter, yâdı yeter;
O kızıl damla ki bir hutbesidir hakkımızın.
Gezer etrafını çığlık gibi âfâkımızın.
Boşa gitmez, heder olmaz, vurulup düşdüğümüz,
Zâlimin göğsüne çarpar düşüyorken ölümüz.
Canımızdır, acı hissetmeyerek, verdiğimiz;
Şaşırırsın, şu asırlar sana anlatsa kimiz…

Mazinin Sesi
Doğmuş ta bu devlet Edebali’nin evinde
Akmıştı bütün kan seli iman alevinde.
Üç asra fetihler dolu rüyayı koyanlar,
Boydan boya tarihe uzanmış uyuyanlar,
Osman gibiler, sonra Süleyman gibilerdi;
Ceddin o çelik ruhunu dağlarda bilerdi.
Yoksun, kuru topraktan ibaret vatanınla,
Tarihini yazmasan eğer sen de kanınla!

UYUMAK YOK

Üç yüz sene evvel yanılıp esnemesiyle,
Üç asrı uyutmuştu deden kendi sesiyle…
Dünya uyanıkken uyuyan gözdeki perde
Korkunç oluyor üç denizin aktığı yerde.
Yüksel de ışıklar uçuşan memleketinden
Sök at o siyah uykuyu rûhundan, etinden!
Artık güpegündüz uyuyan hastaya hak yok,
Yurdun güneşin doğduğu yerdir, uyumak yok!

GAZİ’YE
– Cumhuriyetin Onuncu Yıl Dönümünde –
İnsan kanının yazdığı tarihi açarsak,
Siması dökülmüş, eli titrek, kolu sarsak.
Binlerce hayalet ebediyyen dilenirler;
Heykellerinin can çekişen taşları titrer.
Bir an unutulmaktan, o bir damla yosundan,
Her âbide kıpkırmızıdır kan kokusundan.
Bir âbidesin sen de fakat her tarafın nur;
Toprak gibi pek sade, fakat dağ gibi mağrur!
Tarih ebediyyetlere insan diye versin:
Sen hissi olan, göğsü vuran tak-ı zafersin!
Hisler uçuşur kaskatı tuncunda, taşında!
Şebnemleri var merhametin taş bakışında!
Tunç olmana rağmen de çiçek gördün, eğildin;
İnsan yaratırken bile insan kalabildin.
Çıksan göğe “buldum” diyerek gökyüzü saklar;
İnsen yere, ay, yıldız iner, yerde kucaklar;
Gözlerde, gönüllerde kurulmuş oturursun;
Hislerde, göğüslerde, nabızlarda vurursun;
On yıldır, omuzlardaki başlar da başındır,
Ak saçlı, siyah saçlı olanlar sarışındır.
Zira bu alev parçalanırken de tamamdır;
Zira bu yığınlarla adam tek bir adamdır:
Zira içi hep senden ibaret derimizle,
Sensin tutan âtiyi bizim ellerimizle…

Vatan Hisleri
Düşmez yere haşa o bizim bayrağımızdır.
Bir fecr olarak doğmadadır her dağımızdan.
Ay-yıldız… O mazideki bir süstür, emin ol,
Atîde güneşler doğacak bayrağımızdan.
Altına yatarken de bizimdir yerin üstü,
Bir kal’e olur toprağımız vecde gelir de;
Dağlar, kayalar göğsümüz üstünde tepinse.
Düşmanları biz ram ederiz kan kesilir de.
Deryaları kan, taşları bitmez kemik olsa,
Bir son nefesin aynı olup bitse nesîmi
Ölmez bu vatan, farz-ı muhal ölse de hatta,
Çekmez kürenin sırtı o tabût-ı cesîmi.

Topkapı Arşivinde
Göğsüm değer üç asra bütün saltanatıyla,
Maziyi dolaştıkça Süleymanın atıyla.
Gönlüm tadar ummanı bütün şaşaasıyla,
Sallar kayıp aktıkça Süleyman paşasıyla.
Ruhum dolar, ömrün dolar orduyla, gemiyle.
Fermanlar okudukça Selim’in kalemiyle…
Hep sizdedir onlar: aşan oklar, uçan atlar,
Ey şemseli kaplar, çürümüş, eski kaatlar! ..

Türk Öğretmenlerine
Bazen ölüler yurdu korur, bazı da sağlar;
Göz nuru karışmazsa şehadet kanı ağlar.
Yoksulluğun ufkunda erirken bile mağrur,
Sensin o hazin nûr, o derin nûr, o büyük nûr.
Hoşnutsun, eğilmiş okuyorsun, yazıyorsun;
Ey terli alın, ey güneşin öptüğü insan.
Şöhret aramaz, şân aramaz, nâm aramazsın;
Cemiyetin omzunda da yokmuş kadar azsın.
İlmin sesi haykırmaz: ilim şarlatan olmaz,
Sessiz de seven yoksa vatanlar vatan olmaz.
Sen yurdunu haykırmayarak gizli seversin,
Kalmışsa eğer, ömrümü Tanrı’m sana versin…

KUVVET

Kaybolurken göklerin koynunda taşdan nâsiyen,
Sormadın, yatmış serilmiş böyle kimdir inleyen.
Sormadın kimdir bu dağ? Dağdan büyük lâkin sakat!
Ah bilmezsin ne müdhiştir, ne engindir fakat,
Ağlayan bir yüzde bir an titreyen bir damla su:
Çırpınır koynunda zulmün en yenilmez ordusu.
Ben ki hiç bir korku duymam haykırırken yıldırım,
Sonra ben sessiz, sedasız bir adamdan korkarım.
Kal’alardan hiç çekinmem, sonra, bak, bilmem neden,
Korkarım isminde bir devlet yatan vîrâneden.
Bir kıvılcımdır yakar dünyâyı bir kabrin gülü,
Burç u bârûlar yıkar bir gölge, bir meçhul ölü.
Ses çıkarmaz, canlıdır zannettiğin bin nâsiye,
Bir mezarın gönlü vardır, bir avuç toprak deme.
Bin cehennem gizlenir tek bir nigâhın altına;
Çıkmayan bir sesde bâzan gizlidir bin fırtına.
Kal’alar, taşlar, demirler, beldeler, mamureler
Yıldırımlardan cehennemler, çelikten çehreler,
Kan saçar makber saçarken durmayıp etrafına,
Râm olur bir gün gelir, bir tek şehîdin tayfına.
Korkarak bak, sen sebepsen, dâima bir mateme;
Bir mezarın gönlü vardır, bir avuç toprak deme.
Bir avuç toprak, ezersen, bir çelik, bir tunç olur.
Ağlayan bir milletin sîmâsı pek korkunç olur.

O KADINA
Kendi aşkımda ben vefâ aradım,
Bana siz verdiniz o hârikayı.
Uçurumsuz bir irtifa aradım,
Sizde buldum bugün o şâhikayı!
İstemem vuslatın hakikatini,
Yetişir vuslatın hayali bana.
Bahtiyar olmak istemem, yetişir
Bahtiyar olmak ihtimali bana!
Ömrümün günleriyle birliktir
Gecelerden uzun tahayyülünüz,
Talihim gülmemişse kendi bilir,
Bana âlemde sade siz gülünüz!..

RÜSTEM PAŞA CAMİİ

Koştum duâların çiniler ilkbâharına,
Daldım hayâl olup ta sütunlar diyârına.
Lâkin o kanlı nokta nedir, aklım almadı,
Mâbedde dalgalanmada bir kâtilin adı.
Her neyse… Mavisin o kadar mavisin ki sen,
En ince rûha gökyüzüyüm dersin istesen!
Masmavi güllerin kokusuz gölgesizse de,
Mermerlerin kımıldamayan bir denizse de
Taştan sütunlarında uğuldar satır satır
Bambaşka bir lisan ki, Süleyman’ı anlatır.
Yok cür’etim düşüp kapanıp secde etmeye,
Alnım semâya belki değer, kirletir diye.
Bir noktasında sade durur, dinlenir sızım;
Bir parçacık şu kubbeni ver, âsumansızım!