Naftali Bennett Biyografisi
13 Haziran 2021 tarihinden itibaren İsrail Başbakanıdır.
Naftali Bennett, 25 Mart 1972 tarihinde Hayfa, İsrail’de ailesinin 3 oğlunun en küçüğü olarak doğmuştur. Babası Jim Bennett ve annesi Myrna (Lefko) Bennett, 1967 yılında ABD San Francisco‘dan İsrail’e göç etmiştir. Abisi Asher Bennett Birleşik Krallık‘ta yaşayan bir iş adamıdır. Diğer abisi Daniel Bennett, İsrail uluslararası kargo nakliye şirketi olan Zim Integrated Shipping Services Ltd.’in muhasebecisidir.
Babasının Yahudi kökleri Polonya, Almanya ve Hollanda‘dan gelmektedir. Anne tarafından büyükanne ve büyükbabası, İkinci Dünya Savaşı‘nın patlak vermesinden 20 yıl önce Polonya‘dan San Francisco‘ya taşındılar. Annesinin Polonya‘da kalan diğer aile üyelerinden bazıları Holokost sırasında öldürülmüştür.
Naftali Bennett‘in ebeveynlerinin ikisi de Modern Ortodoks Yahudiliği’ne mensuptur. İsrail‘e taşındıktan sonra, birkaç ay için Dafna’da gönüllü olarak İbranice eğitim gördüler ve sonra Hayfa’nın Ahuza mahallesine yerleştiler. Babası Jim Bennett emlakçılık yaparken annesi Myrna Bennett ise Amerikalılar ve Kanadalılar Derneği’nin genel müdür yardımcısıyken 1973 yılında Naftali Bennett daha 1 yaşında iken aile ABD’ye San Francisco‘ya döndü. Ama 1973 yılının Ekim ayında Yom Kippur Savaşı başlayınca babası Jim Bennett İsrail Savunma Kuvvetleri’nde savaşmak için İsrail‘e döndü ve Golan Tepeleri cephesinde bir topçu birliğinde görev yaptı. Savaştan sonra aylarca yedek görevde tutulduğu için ailenin geri kalanı da kendi istekleriyle İsrail‘e döndü. Bennett’in ailesi sonunda kalıcı olarak İsrail‘de kalmaya karar verdi.
Naftali Bennett, 1976 yılında dört yaşındayken, babasının işinin bir parçası olarak iki yıllığına Kanada‘da Montreal‘e taşındılar. İsrail’de Hayfa’ya döndükten sonra Naftali Bennett Carmel ilkokulunda eğitimine başladı. Ancak İkinci sınıftayken aile yine aynı sebepten dolayı ABD’de New Jersey‘e taşındı. Ardından 1982 yılında on yaşındayken aile yeniden İsrail’de Hayfa’ya döndü. Naftali Bennett, Hayfa’daki Yavne Yeshiva Lisesi’nde öğrenim gördü ve dini Siyonist gençlik örgütü Bnei Akiva’nın gençlik lideri (“Madrich”) oldu.
1990 yılında İsrail Savunma Kuvvetleri’nde askere alınan Naftali Bennett, Sayeret Matkal ve Maglan komando birliklerinde bölük komutanı olarak görev yaptı ve 1996 yılında aktif hizmetten terhis oldu, ancak yedek kuvvetler arasında hizmet etmeye devam etti ve binbaşı rütbesine ulaştı.
Naftali Bennett, Birinci İntifada sırasında ve 1982-2000 Güney Lübnan çatışmaları sırasında Lübnan‘daki İsrail güvenlik bölgesinde görev yaptı. Gazap Üzümleri Operasyonu da dahil olmak üzere birçok operasyonda yer aldı. İsrail Savunma Kuvvetleri’ndeki hizmetinden sonra, Kudüs İbrani Üniversitesi‘nden hukuk diploması aldı. İkinci İntifada sırasında Savunma Kalkanı Operasyonuna katıldı. 2006 Lübnan Savaşı sırasında Maglan özel kuvvetler birliğine yedek olarak çağrıldı ve düşman hatlarının gerisinde Hizbullah roketatarlarına karşı bir arama ve yok etme görevine katıldı.
Bir komando subayı olarak Bennett’in askeri eylemlerinden biri oldukça tartışmalı hale geldi. Gazap Üzümleri Operasyonu sırasında, güney Lübnan’da faaliyet gösteren 67 Maglan askerinden oluşan bir kuvveti komuta ettiği sırada, birliğinin havan ateşi altında kalması üzerine topçu desteği istedi ve bunun sonucunda bazı top mermileri sivillerin sığındığı bir Birleşmiş Milletler yerleşkesine isabet etti. Bu, Kana katliamı olarak bilinir hale geldi. Toplam 106 Lübnanlı sivil öldürüldü. İsraili gazeteci Igal Sarna, Bennett’in operasyon sırasında “kötü karar” aldığını işaret etti. Sarna, “Bennett, Lübnan’da 67 askerinden oluşan bir kuvvete önderlik etti. Operasyonun belli bir noktasında, emirleri göz ardı etmeye ve planları değiştirmeye karar verdi, bu hareketleri sırasında aklında korku olan ve yeterince kararlı göstermeyen üstleriyle koordinasyonu kuramadı. Kfar Kama köyü yakınlarında Bennett’in askerleri pusuya düşürüldü.” Bir başka gazeteci Raviv Drucker, Bennett’in birimi ateş altında kaldıktan sonra telsizden yapılan destek çağrısının “histerik” olduğunu ve meydana gelen can kaybına katkıda bulunduğunu iddia eden anonim bir “kıdemli ordu mensubu”na atıfta bulundu. İddialarla ilgili olarak Bennett, “Kfar Kama’daki katliamdan sorumlu olduğum şeklinde bir saldırıya maruz kaldım. ‘Kahramanlık’ soruşturulmayacak. Arşivlere bakın. Askeri dosyam incelemeye açık, sizi bekliyor.” demiştir.
Naftali Bennett’in birliğinin eski üyeleri, onu savunan bir mektup yazarak şunları söyledi: “Naftali… düşman topraklarının derinliklerinde Hizbullah teröristlerinin ortadan kaldırılmasına katkı sağlayan birçok başarılı operasyona öncülük etti”. Kama olayı sırasında Bennett’in yardımcısı olan biri de dahil olmak üzere operasyona katılan diğer memurlar da, üstlerine danışmadan planları değiştirdiğini reddetti.
Naftali Bennett, askerlik hizmetinden sonra Kudüs İbrani Üniversitesi‘nde okuyarak hukuk diploması aldı.
Naftali Bennett, 1999 yılında Gilat Bennett ile evlendi. 4 çocuğu vardır.
Naftali Bennett, evlendikten sonra eşi ile önce Kudüs‘e ardından da Beit Aryeh’e taşındı. 1999 yılı bitmeden yazılım girişimcisi olarak kariyer yapmak için ABD’de New York‘a Manhattan‘ın Yukarı Doğu Yakası’na taşındılar. 1999 yılında dolandırıcılık karşıtı bir yazılım şirketi olan Cyota’yı kurdu ve CEO olarak görev yaptı. Şirket 2005 yılında 145 milyon dolara RSA Security’ye satıldı ve Bennett bu sayede mültimilyoner oldu.
Satış anlaşmanın bir şartı olarak, Cyota’nın İsrail kolunun bozulmadan korunması sağlandı. Sonuç olarak bugün, şirketin Beerşeba ve Hertsliya’daki İsrail ofislerinde 400 İsrailli çalışmaktadır.
New York‘ta yaklaşık beş yıl kaldıktan sonra 2005 yılında çift İsrail‘e döndü. Eşi Galit ve dört çocuğuyla birlikte Ra’anana’nın merkezinde yaşıyor.
Naftali Bennett, ayrıca 2009’da, kişisel bilgisayarlar ve mobil cihazlar için uzaktan bulut tabanlı hizmet sağlayan bir teknoloji şirketi olan Soluto’nun CEO‘su olarak görev yaptı.
2005 yılında siyasete atılmaya karar veren Naftali Bennett, ertesi yıl o zamanlar muhalefette olan Benyamin Netanyahu‘nun 2006-2008 yılları arasında özel kalem müdürü oldu. Benyamin Netanyahu‘nun yanından ayrıldıktan sonra Nisan 2011’de Ayelet Şaked ile birlikte My Israel hareketini kurdu. Nisan 2012’de ise Yisraelim (“İsrailliler”) adlı başka bir hareket kurdu. 2012 yılında Habayit Hayehudi’nin (Yahudi Yurdu) parti lideri seçildi. Bennett liderliğindeki parti ilk kez katıldığı 2013 seçimlerinde 120 sandalyeden 12’sini kazandı.
Knesset‘e (İsrail Meclisi) seçilmesinin ardından, Amerikalı bir anne babanın oğlu olarak sahip olduğu ABD vatandaşlığından vazgeçmek zorunda kaldı.
Naftali Bennett 2013 yılında parlamentoya girdi. Başbakan Benyamin Netanyahu‘nun hükûmetinde 2013 yılında sırasıyla Ekonomi Bakanı, Din Hizmetleri Bakanı ve Diaspora İşleri Bakanı olarak atandı. O tarihten 2019’a kadar her koalisyon hükümetinde bakan olarak yer aldı.
2015 yılı Knesset seçimlerinde yeniden milletvekili seçildikten sonra, Eğitim Bakanı olarak atandı ve yeni hükûmette Diaspora İşleri görevini korudu. Eğitim Bakanı olarak Bennett, okul müdürlerinin, İsrail‘in Batı Şeria’daki askeri davranışlarını kınayan Breaking the Silence ve diğer örgütlerin üyelerini davet etmesini yasaklayan resmi bir emir yayınladı. 2015-2019 yılları arasında İsrail Eğitim Bakanı olarak görev yaptı.
İsrail Nisan 2019 yılında yapılacak seçimlere hazırlanırken Naftali Bennett, hem laik hem de dindar Yahudilere hitap etmeyi amaçlayan sağcı bir parti olan Yeni Sağ partiyi kurdu. Ancak seçimlerde milletvekili çıkaramadı. Fakat seçim sonrası kurulamayan hükümet yüzünden tekrar yapılan seçimlerde Yamina’yı (“Sağa Doğru”) oluşturduktan sonra Knesset‘e yeniden girdi. 2019-2020 yılları arasında İsrail Savunma Bakanı olarak görev yaptı.
Naftali Bennett, 23 Mart 2021 tarihinde yapılan seçimlerde partisi Yamina 7 milletvekli çıkardı. Hiçbir partinin çoğunluk kazanamadığı seçimlerden sonra 1 Haziran 2021 tarihinde İsrail‘de muhalefet partileri yoğun pazarlıkların ardından kurmak için anlaştığı koalisyon hükümeti İsrail Parlamentosu Knesset‘de güvenoyu aldı. Sekiz partinin dahil olduğu koalisyonda başbakanlık görevini önce aşırı sağcı Yamina Partisi’nin lideri Naftali Bennett, daha sonra da Yesh Atid Partisi’nin lideri Yair Lapid üstlenecek.
13 Haziran 2021 tarihinde meclisde yemin ederek başbakan olarak göreve başlayan Naftali Bennett, Benyamin Netanyahu’dan devraldığı görevini 2023 Eylül’ünde Yesh Atid Partisi’nin lideri Yair Lapid’e devredecek.
Aşırı milliyetçi olarak nitelendirilen ve kendisini Benyamin Netanyahu‘nun daha sağında gördüğünü söyleyen Bennett, İsrail‘in bir Yahudi ulus devleti olmasını destekliyor. 1967’deki 6 Gün Savaşı‘ndan bu yana İsrail işgali altında bulunan Batı Şeria ve Doğu Kudüs ile Golan Tepeleri‘nin ülkesinin kültürel ve tarihsel hakkı olduğunu iddia ediyor.
İsrail’de 29 Haziran 2022 tarihinde meclisin (Knesset) feshedilerek 1 Kasım 2022’de erken seçim yapılması kararının ilan edilmesinin ardından Naftali Bennett, başbakanlık görevini koalisyon ortağı Yair Lapid’e devretti.