Orhan Kemal Biyografisi
Orhan Kemal, asıl adı Mehmet Raşit Öğütçü’dür. 15 Eylül 1914 tarihinde Adana’nın Ceyhan ilçesinde doğmuştur. Babası milletvekili ve bakanlık yapmış Abdülkadir Kemali Bey, annesi ise Azime Hanım’dır.
1931 yılında 17 yaşındayken, b Suriye’ye kaçınca, orta öğrenimini yarıda bıraktı ve Suriye’de ve Lübnan’da bulaşıkçılık ve matbaa işçiliği yaptı. 1932 yılında yalnız başına Türkiye’ye dönerek Adana’da çırçır fabrikalarında işçilik, dokumacılık, ambar memurluğu ve kâtiplik yaptı.
1938’da ilk şiirlerini de yazdığı Niğde’deki askerliği esnasında, komünizm propagandası yapmak suçlamasıyla 27 Ocak 1939’da 5 yıl hapse mahkum oldu. Kayseri, Adana ve Bursa cezaevlerinde yattı. 1940 yılı kışında Bursa Cezaevi’nde Nâzım Hikmet’le tanışması yaşamının ve yazarlığının dönüm noktası oldu.
26 Eylül 1943’te Cezaevinden çıktıktan sonra Adana’ya döndü. Karataş’ta toprak taşıma işinde bir ay amelelik, 14 Nisan 1944’te Devlet Demiryolları’nda “muvakkat hamal”olarak çalıştı. Haziran 1944’te Güzel İzmir Nakliyat Ambarı’nda sebze nakliyeciliği, Adana Verem Savaş Derneği’nde katiplik yaptı.
1945 yılı yazında Kilis’e giderek, kalan 35 günlük askerlik görevini tamamladı.
Yazın yaşamına askerdeyken şiirle başladı. İlkzasıyla “Yedigün” ve “Yeni Mecmua”da çıktı. Bunları, hapisteyken “Yeni Ses”, “Ses”, “Yürüyüş” dergilerinde yayımladıkları izledi. Nazım Hikmet’in etkisiyle düzyazıya yöneldi. İlk düzyazısı, Baba Evi romanının bir bölümü olan “Balık” 1940’ta “Yeni Edebiyat” gazetesinde yayımlandı. İlk öykülerini Bacaksız Orhan takma adıyla yayımladı.
İlk öykülerini ise Raşit Kemali ve Orhan Raşit imzalarıyla yine aynı gazetede “Yeni Edebiyat” gazetesinde yayımladı. Bunları, 1942’de ve 1943’lerde, Orhan Kemal imzasıyla “Yürüyüş” ve “İkdam” gazeteleri ile “Yurt ve Dünya” dergisinde çıkan öyküleri izledi.
Öykü ve romanlarının yanı sıra film senaryoları yazdı. 72. Koğuş, Murtaza, Eskici Dükkanı, Kardeş Payı adlı yapıtlarını oyunlaştırdı. İspinozlar oyununu yazdı. Bu oyunları çeşitli tiyatrolar tarafından sahnelendi. 72. Koğuş oyunuyla 1967’de Ankara Sanat Severler Derneği’nce en iyi oyun yazarı seçildi.
17 Nisan 1951’de ailece İstanbul’a yerleşti, hayatını yazılarıyla kazandı. 7 Mart 1966’da bir lokantadaki konuşmasında komünizm propagandası yaptığı suçlamasıyla yargılandı, 13 Nisan 1966’da serbest bırakıldı, 17 Temmuz 1968’de bu davadan beraat etti. Yaşamının son döneminde Bulgaristan ve Romanya Yazarlar Birliği’nin davetlisi olarak, daha çok da tedavi amacıyla Soyfa’ya gitti.
Evliliği : 5 Mayıs 1937 tarihinde Milli Mensucat çırçır fabrikasında bir işçi olan Nuriye hanım ile evlendi. Nisan 1938’de Yıldız adında bir kız çocukları oldu. 13 Temmuz 1944’te oğlu Nazım doğdu. Aralık 1949’da 3. çocuğu Kemali doğdu. Kasım 1957’de 4.çocuğu Işık doğdu.
Orhan Kemal, 2 Haziran 1970 tarihinde Sofya’da tedavi edildiği hastanede beyin kanamasından 56 yaşında öldü. İstanbul’da Zincirlikuyu Mezarlığı’nda toprağa verildi.
İlki 1972’de verilen (Yılmaz Güney , Boynu Bükük Öldüler ), her yıl yazarın ölüm yıldönümünde verilmek üzere, konulan “Orhan Kemal Roman Armağanı” ailesi tarafından düzenlendi.
Anısını yaşatmak için İstanbul’l Müzesi açıldı.
Eserleri :
Öykü:
Ekmek Kavgası 1949, Sarhoşlar 1951, Çamaşırcının Kızı 1952, 72. Koğuş 1954, Grev 1954, Arka Sokak 1956, Kardeş Payı 1957, Babil Kulesi 1957, Dünyada Harp Vardı 1963, Mahalle Kavgası 1963, İşsiz 1966, Önce Ekmek 1968, Küçükler ve Büyükler (ölümünden sonra) 1971.
Öykülerinden yapılan derlemeler Bilgi Yayınevi’nce dört cilt olarak yayınlandı: 1. Yağmur Yüklü Bulutlar 1974; 2. Kırmızı Küpeler 1974; 3. Oyuncu Kadın 1975; 4. Serseri Milyoner/İki Damla Gözyaşı 1976. Arslan Tomson, (ö.s.) 1976; İnci’nin Maceraları (ö.s.) 1979.
Roman:
Baba Evi 1949, Avare Yıllar 1950, Murtaza 1952, Cemile 1952, Bereketli Topraklar Üzerinde 1954, Suçlu 1957, Devlet Kuşu 1958, Vukuat Var 1958, Gavurun Kızı 1959, Küçücük 1960, Dünya Evi 1960, El Kızı 1960, Hanımın Çiftliği 1961, Eskici ve Oğulları 1962 ( Eskici Dükkanı adıyla 1970), Gurbet Kuşları 1962, Sokakların Çocuğu 1963, Kanlı Topraklar 1963, Bir Filiz Vardı 1965, Müfettişler Müfettişi 1966, Yalancı Dünya 1966, Evlerden Biri 1966, Arkadaş Islıkları 1968, Sokaklardan Bir Kız 1968, Üç Kağıtçı 1969, Kötü Yol 1969, Kaçak (ö.s.) 1970, Tersine Dünya (ö.s.) 1986.
Oyun:
İspinozlar 1965, 72. Koğuş 1967
Anı:
Nazım Hikmet’le Üç buçuk Yıl 1965
İnceleme:
Senaryo Tekniği ve Senaryoculuğumuzla İlgili Notlar 1963
Röportaj:
İstanbul’dan Çizgiler (ö.s.) 1971
Ödülleri:
1958 – Sait Faik Hikaye Armağanı Kardeş Payı ile
1967 – Ankara Sanatseverler Derneği Yılın En İyi Öykücüsü ödülü
1969 – Sait Faik Hikaye Armağanı Önce Ekmek ile
1969 – Türk Dil Kurumu Öykü Ödülü Önce Ekmek ile