Sabahattin Kudret Aksal Biyografisi
Sabahattin Kudret Aksal, 25 Mart 1920 tarihinde İstanbul’da Manastır’dan İstanbul’a göç eden bir ailede Beşiktaş semtindeki Akaretler Caddesi’nde üç katlı bir evde doğmuştur. Babası Milli Savunma Bakanlığında çalışmış olan Saadettin Bey, annesinin adı ise Asiye’dir. Babası 1920 yılında ince hastalığa yakalanıp ölünce teyzesi Sabriye Hanım daha uç aylık bir bebek iken, yetim kalan Sabahattin Kudret’i ve annesini de yanına almıştır. Beşiktaş Şark İdadisi’nde başladığı ilköğrenimini eski adı “Şark İdadisi” olan ve sonra “38. İlkokul” diye değiştirilen 38. İlkokulda 1931 yılında bitirdi.
Sabahattin Kudret Aksal, 1937 yılında Özel Işık Lisesi’nden mezun oldu. Bu orak da Ahmet Hamdi Tanpınar idi. 1943 yılında İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Felsefe Bölümü’nü bitirdi.
Sabahattin Kudret Aksal, 1943-1948 yılları arasında İstanbul’da İstiklal, Işık ve Boğaziçi liselerinde felsefe öğretmenliği yaptı.
19 Eylül 1949 tarihinde Çalışma Bakanlığı, İstanbul Bölge Çalışma Müdürlüğü’nde çalışma müfettiş yardımcılığına “aday” memur olarak başlamış; 6 Ekim 1950’den 24 Eylül 1951’e kadar aynı yerde “iş müfettişliği” görevini sürdürmüş; buradan İstanbul Belediyesi Müfettiş Muavinliği’ne terfi ile tayin edilmiştir.
1962 yılında İstanbul Belediyesi Teftiş Heyeti Müdürlüğü Müfettişliği’ne atanmış; 1965’te İstanbul Belediye Konservatuarı Tiyatro Bölümü’nde toplam üç ay psikoloji-estetik öğretmenliği yapmıştır. 6 Ekim 1965 tarihi’ne geri dönmuş; 1966’da İstanbul Belediyesi Teftiş Heyeti Müdürlüğü Müfettişliği’ne ikinci kez atanmış; aynı tarih itibariyle İstanbul Belediyesi Konservatuarı Tiyatro Bölümü Psikoloji-Estetik öğretmenliğine başlamış; emekliliğine kadar bu görevde Kalmıştır. Üsküdar Üçüncü Ortaokulu’nda Türkçe öğretmeni olarak başladığı Memuriyetini, yine öğretmen olarak yaklaşık 36 yıl sonra tamamlamış ve 6 Mayıs 1977’de Kendi isteği ile emekliye ayrılmıştır.
İlk şiiri 1938 yılında Varlık dergisinde, ilk öyküsü 1940 yılında Küllük dergisinde çıktı. İlk oyunu Evin Üstündeki Bulut 1948’de oynandı. 1940’lardaki yeni edebiyat hareketi içinde yer aldı. Günlük yaşamın, küçük ayrıntıların avareliklerin şairi oldu.
Cahit Sıtkı Tarancı’nın etkisiyle hece vezni ve uyak kullandığı ilk dönem şiirlerinden sonra Garip akımı ve Orhan Veli Kanık‘a yakınlaştı. 1976 sonrasında ise yalınlığı elden bırakmadan dilde derinlik arayışına başladı. Uyak tekrar şiirinin köşe taşı oldu. Bu dönemde Garip’ten de uzaklaşıp İkinci Yeni havasına girdi. Kendisine özgü bir biçimde insan-doğa ilişkisine felsefe düzleminde yaklaştı.
Şiirlerinde kent insanlarının gündelik ilişkilerini, saçmalıklarını, çatışmaya varan tartışmalarını ele aldı. Öykü ve oyunlarında ise psikolojik öğeleri ve biçim arayışlarını öne çıkardı. Çeviriler ve sanat üzerine yazılar yayınladı.
Sabahattin Kudret Aksal, şairliği ve oyun yazarlığı yanında, çağdaş öykücülüğümüzün de öykü yazarıdır. Yazık ki az yazmış. Ama her yazdığında belli bir dil ve üslup kalitesini titizlikle korumayı bilmiş, alçakgönüllük ustası. Ustalığını, öykülerini topladığı iki kitabının önemli ödüller almasıyla da belgelenmiş durumda; “Gazoz Ağacı” 1955 Sait Faik Hikaye Armağanı’nı, “Yaralı Hayvan” ise 1957 Türk Dil Kurumu sanat armağanı’nı kazanmıştır.
Sabahattin Kudret Aksal, kendisi gibi subay çocuğu olan ve lise yıllarından beri tanıdığı Munire Butun ile 16 Aralık 1943 tarihinde evlendi.
Sabahattin Kudret Aksal, 19 Nisan 1993 tarihinde 73 yaşında İstanbul’da öldü. Mezarı Üsküdar’da Karacaahmet mezarlığındadır.
Eserleri :
Şiirleri:
1944 – Şarkılı Kahve
1953 – Gün Işığı
1958 – Duru Gök
1962 – Elinle
1970 – Eşik
1976 – Çizgi
1979 – Şiirler (toplu şiirler)
1982 – Zamanlar
1984 – Bir Zaman Düşü
1988 – Şiirler (toplu şiirler)
1990 – Buluşma
1993 – Batık Kent (ölümünden sonra, son şiirleri)
– Bir Gün İstanbul
– Bir Resimde Atatürk
– Atatürk Anadolu’da Anadolu’muz
– Anadolu’muz
Öykü :
1954 – Gazoz Ağacı
1956 – Yaralı Hayvan
Oyunlar :
1948 – Evin Üstündeki Bulut (oynanışı: 1948)
1952 – Şakacı
1956 – Bir Dalda Üç Ayna
1958 – Tersine Dönen Şemsiye
1966 – Kahvede Şenlik Var
1970 – Kral Üşümesi
1981 – Bay Hiç
1983 – Önemli Adam
– Quasimedo Elmeraldo’nun oyunu
Deneme
1978 – Geçmişle Gelecek
Ayrıca, Paul Éluard ve Charles Baudelaire’den şiirler çevirdi
BİR RESİMDE ATATÜRK
İzmir’ e girişini Atatürk’ ün,
Bir kahve duvarındaki resimde gördüm,
Bir ılık güz öğlesinde,
Şanlı haki urbası üzerinde,
Koymuştu kılıcını içine kınının,
Yürüyordu arasına sevgili halkının.
Ayağında Anadolu’ dan getirdiği toz,
Bir inanç gözlerinde tükenmez,
Alabildiğine insan kalabalığı ardı,
Bir aydınlık geleceğe bakıyordu,
Işıktı, sevinçti, türküydü,
Görseydiniz o resimde Atatürk’ ü…
~ Sabahattin Kudret AKSAL ~