Wilhelm Zangen

Ölüm Tarihi

1971

Ülke

Almanya

Alman sanayici Zangen Nazi Almanya’sında savaş malzemesi üreten en önemli fabrikalarından biri haline gelen Mannesmann AG’yi demir endüstrisinin başta gelen şirketi yaptı. 1945’ten sonra da Zangen’in yönetimi altında şirket yeniden örgütlendi.

Zangen Duisburg’ta bir makinistin oğlu olarak dünyaya geldi. 13 yaşında Harkort AG (Köprü İnşaatı) şirketinde ticaret alanında staj görmekle beraber, ticaret lisesinde de eğitim gördü. Tutkulu bir yüzücü olan Zangen, bundan beş yıl sonra Gewerkschaft Deutscher Kaiser (Alman İmparatoru Sendikası) (August Thyssen-Hütte) Maden Sanayi İşletmesi’ne geçerek finans bölümünde muhasebeci olarak patronlarının takdirini kazandı. Duisburg Stenograflar Derneği’nin başkanı olan Zangen, burada verdiği stenografi kurslarıyla maaşına ek bir gelir elde etti.

1913’ten Sonra: Demag Şirketine Girmesi Birinci Dünya Savaşı patlamadan bir yıl önce 22 yaşındaki genç, muhasebeci olarak Duisburg’taki (sonraki Demag) Deutsche Maschinenbau AG şirketine girdi ve aradan çok .geçmeden özel işlerde görevlendirildi. Şirkette yükselen Zangen Birinci Dünya Savaşı’nda orduya alınmaktan kurtuldu. Şirkette silah işlerini yönetti. 40’tan fazla personelin şefi oldu ve 1917’den sonra silah üretimini genişletti. Savaştan sonra da şirketin satış işlerini üstlenmek üzere Berlin’e gönderildi. 1923’ten sonra para işlerini ,yönettiği yeni kurulan Demag Holding’e bağlı küçük şirketlerin enflasyon yılları boyunca ayakta kalmasını sağladı.

Buhranlı zamanlarda finans uzmanı olarak kazandığı taze ününü 34 yaşındaki Zangen, Düsseldorf’taki Schiess AG’nin yönetim kurulu üyesi olarak da kanıtladı. Ağır avadanlık (takım) makineleri üreten şirketin 1925’te yaklaşık olarak 11 milyon RM (Reichsmark) borcu vardı. Zangen dört yıl sonra şirketten ayrıldığı zaman, Schiess AG’nin 3 milyon RM alacağı olduğu gibi, cirosu da 12 milyon RM’a ulaşmıştı. Bunun üzerine Demag’a yönetim kurulu üyesi olarak dönen Zangen, 1932’den sonra şitketin ticaret bölümünü yönettiği gibi, fabrikanın da en üst kademesindeki müdürü oldu.

Başka işlerin yanı sıra Güney Afrika ve SSCB’deki firmalarla işler bağladı ve Demag’ın başarılı bir biçimde ekonomik krizi atlatabilmesi için manevra yeteneklerinin tümünü kullandı. Demag Zangen’in önerisi üzerine 1933’te Harkort AG şirketini satın alınca, kendisine bundan sonra çok kazançlı bir iş alanı haline gelen köprü inşaat sektörünün (örneğin otobanlar için) yolunu açtı.

1934’te Demag’tan ayrılan Zangen, Mannesmann’ın yeni yönetim kurulu başkanı olarak üretim alanlarının hızla genişletilmesini sağladı. Çubuk demirler için (örneğin raylar için) modern bir yol yaptırdı, yüksek fırın üretimine yoğunlaştı ve şirketin boru fabrikalarını modernize etti. Yahudi sanayici ve işadamları 1938’de Hitler Almanya’sında şirketlerini satmak zorunda kalınca, Zangen bu fırsattan yararlanmakta gecikmedi. Diğer ortaklıklarla ve satın aldıkları diğer şirketlerle Zangen, Mannesmann AG’yi, savaşın başlamasına bir yıl kala, Alman demir endüstrisinin başta gelen işletmesi haline getirmişti.

Başarıları ve ulusal ağır sanayideki itibarı sayesinde Zangen, devlet iktisat bakanı Walther Flink’un önerisi üzerine Devlet Sanayi Grubu’nun yöneticiliğine atandı ve bu görevini altıbuçuk yıl sürdürdü. Alman endüstrisini savaşa yönelik hazırlaması istenilen Zangen, şirketlerin devlet karşısında kendi kendilerini de yönetebilmeleri için çaba gösterdi. Devlet Sanayi Grubu 1942’den sonra savaş ürünlerinin artırılması ve denetlenmesi konusunda yetkili kılındı. 1943’ten sonra da doğrudan doğruya devlet silahlanma bakanlığına bağlandı.

1945 Temmuz’unda Amerikalı müttefiklerce tutuklanan Zangen, Kasım’da serbest bırakıldı ve daha sonraki “Nazi etkisini yok etmeye yönelik” duruşmalarda suçsuz kabul edildi.

Av tutkunu olan Zangen 1948’ten sonra yönetim kurulu başkanı olarak Mannesmann’a döndü ve şirketin dağılmaması için elinden geleni yaptı ve bunda başarılı da oldu. Anonim Şirket dört yıl sonra yeniden kuruldu. Kendilerine emredilen tasfiye işinden sonra ortaya Mannesmann AG (Holding), Bergbau AG Konsolidasyonu ve Stahlindustrie und Maschinenbau AG (Çelik Endüstrisi ve Makine İnşaat AŞ) (Holding) çıktı. 1954’te bütün Mannesmann şirketleri bir holdingin çatısı altında toplandı. Sendikayla yönetime katılma yasası konusunda anlaşmazlığa düştükten sonra, 50’li yılların başında kararlara katılma (oy sahibi olma) konusunda tamamlayıcı bir yasa olan Lex Mannesmann ek yasası hayata geçirildi.

Buna göre, holdingin cirosu büyük oranda madencilik işletmesinden kaynaklandığı zaman (Mannesmann gibi), holding şirketler de, tıpkı maden işletmeleri gibi, kararlara katılma yasasına bağımlıdırlar (yönetim kurulunda sermaye sahipleriyle işçiler eşit sayıda temsil edilmelidir). Bu durumun Mannesmann’da uygulanıp uygulanmamasına ilişkin kavga 1957’de bir uzlaşma ile çözümlendi. Zangen aynı yıl içinde yönetim kurulundan denetim kurulu başkanlığına geçtiyse de (1966’ya kadar), şirketi arka plandan yönetti. 1971’de 80 yaşında Düsseldorf’ta hayata gözlerini kapadı.