Yaşar Nabi Nayır Biyografisi
Yedi Meşaleciler Topluluğu’nun kurucularındandır.
Yaşar Nabi Nayır, 24 Aralık 1908 tarihinde vilayet pasaport memurluğu yapan, edebiyata düşkün Nabi Bey’le, hiç okula gitmediği halde okuma yazmaya meraklı Nigar Hanım’ın oğlu olarak Üsküp’de doğmuştur. Babasti. Annesi ve kız kardeşi ile beraber 1912 ve 1914 yıllarında İstanbul’a gelen Yaşar Nabi, eğitim hayatına Üsküp’de başladıktan sonra ailesi ile 1914 yılında İstanbul’a taşındı, daha sonra 1919 yılında tekrar Üsküp’e gittiler. 1924 yılında tekrar İstanbul’a gelerek Kadıköy’de Osmangazi İlkokulu, Torosyan Ermeni Okulu, Üsküp İrfan Mektebi ve Üsküp Fransız Okulu’nda okudu. 1929 yılında Galatasaray Lisesi’nin Ticaret ve Bankacılık bölümünden mezun oldu. Takma adı ‘Muzaffer Reşit’dir.
Lisede iken lise öğretmeninin teşviki ile yazdığı şiirler onun çıkardığı Çocuk Dünyası dergisinde yayımlandı. Edebi bir nitelik kazanan şiirleri 1926 yılında Servet-i Fünun dergisinde yayımlandı.
Yaşar Nabi Nayır, 1927-1928 yılları arasında Yeni Kitap, 1928 yılında Hayat, 1932-19t, 1933 yılında Çığır ve Ülkü gibi yazın dergilerinde de yazdı. 1928 yılında altı arkadaşıyla birlikte (Cevdet Kudret, Ziya Osman Saba, Vasfi Mahir Kocatürk, Sabri Esat Siyavuşgil, Muammer Lütfi ve Kenan Hulusi Koray) Yedi Meşale adlı bir seçme şiirler kitabı çıkardı ve bu ortak çalışma kısa süren Yedi Meşaleciler hareketini doğurdu.
Galatasaray’dan mezun olduğu 1929 yılında, annesiyle kız kardeşinin geçimini üstlenmek zorunda kaldığından yüksek öğrenim yapamaz ve Ziraat Bankası’nın İstanbul şubesinde çalışmaya başlar.
1931 yılında yedek subay olarak askeri göreve alınır ve 1933 yılında teğmen olarak terhis edilir. Ankara’da Merkez Bankası’na girer, bir yıl sonra da yazar ve çevirmen olarak Hâkimiyeti Milliye gazetesine geçer.
Yaşar Nabi Nayır, 1929-1933 yılları arasında 4-5 yıl Ziraat ve Merkez bankalarında çalıştı. 1934-1940 yılları arasında (Ulus) Hakimiyet-i Milliye Gazetesi’nde çevirmen ve yazar olarak görev yaptı. 1940-1943 yılları arasında Türk Dil Kurumu‘nda, 1943-1946 yılları arasında Milli Eğitim Bakanlığı Tercüme Bürosu’nda çalıştı.
1940 ve 1942’de ikinci ve üçüncü kez silâhaltına alınır Yaşar Nabi. Üçüncü görevini Ankara garnizon komutanlığında üsteğmen rütbesiyle yapar. Bir yandan da Türk Dil Kurumu’nda çalışmaktadır.
15 Temmuz 1933 tarihinde Ankara‘da Varlık Dergisi‘ni yayınlamaya başladı. 1946 yılından itibaren Varlık Dergisi’ni İstanbul’a taşıyıp yayınlamaya devam etti. 1946 yılında bakanlıktaki görevinden istifa edip Varlık Yayınevi’ni kurdu. Binden fazla kitap yayımladı. Ayrıca 1966-1969 arasında dünya edebiyatından örnekler veren Cep Dergisi’ni 29 sayı çıkardı. 1981’de ölümüne değin de Varlık Yayınevi’ni yönetti. Sanat yaşamının ilk döneminde şiirle uğraştı. Sonraki yıllarda şiirden uzaklaştı; öykü, roman, oyun, deneme, eleştiri, gezi notu gibi çeşitli yazın dallarında ürünler verdi. Panait Istrati ve Balzac başta olmak üzere Fransızcadan çeviriler yaptı, derlemeler ve incelemeler hazırladı.
Yaşar Nabi Nayır, 1928 yılında kurulan Yedi Meşaleciler Topluluğu’nun kurucularındandır. Aynı zamanda Varlık dergisini ve Varlık Yayınevi’ni kuran edebiyatçıdır. Şiirin yanı sıra öykü, roman, oyun, deneme türünde eserleri ve çevirileri vardır. Ancak Türk edebiyatına yaptığı en büyük katkı, 15 Temmuz 1933’ten itibaren 48 yıl boyunca hiç aksatmadan yayımladığı Varlık Dergisi‘dir. Bu dergi, Türk edebiyatına birçok yeni yazar kazandırmıştır.
Yaşar Nabi Nayır, Şiir, roman ve öykülerinin yanı sıra yazdığı yazılarla genç şairleri yönlendirmiş; edebiyatla, sanatla ilgili düşüncelerini açıklamış, Türkçenin yaygınlaşması için çaba göstermiştir. Kendi adıyla ya da Muzaffer Reşit takma adıyla derlediği, hazırladığı antoloji ve tanıtma kitaplarının sayısı altmışı geçer.
Uuslararası P.E.N Yazarlar Derneği’nin Türkiye Başkanlığını da yaptı.
Yaşar Nabi Nayır evli idi ve iki kız çocuğu vardır. Filiz Nayır Deniztekin (d.1954) adında kızı vardır.
Yaşar Nabi Nayır, 15 Mart 1981 tarihinde İstanbul’da 73 yaşında mide kanaması nedeni ile ölmüştür.
Her yıl, Varlık Dergisi’nin kuruluş yıldönümü olan 15 Temmuz‘da 30 yaş altındaki şair ve yazarlara Yaşar Nabi Nayır anısına şiir ve öykü dalında ödül verilmektedir.
Ödülleri :
1979 – 1979 Kültür Bakanlığı Büyük Ödülü, Türk edebiyatına büyük katkıları nedeniyle
Eserleri :
Şiir:
1928 – Yedi Meşale (ortak kitap)
1929 – Kahramanlar
1932 – Onar Mısra
1970 – Kahramanlar ( ilk iki kitaba “Mesafeler” adlı bölümün eklenmesiyle)
Roman:
1931 – Bir Kadın Söylüyor
1932 – Âdem ile Havva
Öykü :
1935 – Bu da Bir Hikâyedir )
1935 – Sevi Çıkmazı
Oyun:
1933 – Mete
1933 – İnkılap Çocukları
1933 – Beş Devir
1933 – Köyün Namusu
Sözlük:
1961 – Kılavuz Sözlük / Osmanlıca-Türkçe, Türkçe Osmanlıca
İnceleme – Deneme :
1936 – Balkanlar ve Türklük
1937 – Edebiyatımızın Bugünkü Meseleleri
1948 – Nereye Gidiyoruz
1959 – Yıllar Boyunca
1963 – Atatürkçülük Nedir
1966 – Atatürk Yolu
1971 – Edebiyat Dünyamız
1972 – Dost mektupları
1973 – Değişen Dünyamız
1975 – Çağımıza Ters Düşenler
Biyografi :
1952 – Ahmet Haşim
1952 – Ömer Seyfettin
1952 – Tevfik Fikret
1952 – Homeros
1953 – Moliere