Yekta Güngör Özden Biyografisi
8 Mayıs 1991 – 1 Ocak 1998 tarihleri arasında Anayasa Mahkemesi başkanı olarak görev yaptı.
Yekta Güngör Özden, 5 Haziran 1932 tarihinde Tokat’ın ilçesi Niksar’da doğmuştur. Babası öğretmen, annesi ev hanımı idi. İlkokul ve ortaokulu Niksar’da, liseyi Samsun, Tokat ve Kayseri’de okuduktan sonra Sivas‘ta tamamladı. 1956 yılında Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi’nden mezun oldu.
Öğrencilik yıllarında Ankara Üniversitesi Talebe Birliği Yönetim Kurulu Üyeliği ile Türkiye Milli Talebe Federasyonu Yayın Komisyonu Başkanlığı yaptı.
1960-1961’de Türkiye Milli Gençlik Teşkilatı (TMGT) İkinci Başkanlığı’nda bulunmuş, Ankara Türk Devrim Ocakları kurucuları arasında yer almıştır. Millî Birlik Komitesi’nin kabul ettiği ve ilk kez 10 Kasım 1960’ta Anıtkabir’de sonra 2004 dışında 2008 yılına kadar her yıl 19 Mayıs törenlerinde 19 Mayıs Stadyumunda öğretmenler korosunca okunan Gençlik Andı’nı yazmıştır. Avukatlık Yasası’ndaki Avukatlık Andı ve KKTC’nin Bağımsızlık Andı’nın da yazarıdır.
Üniversite öğrencisi iken 4 Kasım 1953’te Atatürk’ün geçici kabri Etnoğrafya Müzesinden çıkarılışında bulunmuş, burada 4 Kasım 1953’te Gençlik Nöbeti’ni yönetmiş, 10 Kasım 1953’te Anıtkabir’e taşınma sırasında kortejin yöneticilerinin biri olduğu gibi Atatürk’ün gömülüşünde hazır bulunan on sivilden biri olmuştur.
Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Levazım Şefliği’nde ve Karayolları Genel Müdürlüğü Personel Dairesi’nde çalıştı.
1958-1959 yılları arasında askerliğini yedeksubay olarak İstanbul Boğazı Müstahkem Mevki-i Komutanlığı Muhabere Bölüğü’nde yaptı. 13 yıl ortaokul öğretmenliğiyle yüksekokul öğretim görevliliği yaptı.
1956 yılında stajyer olarak katıldığı Ankara Barosu‘nda 1965-1966’da genel sekreterlik, 1972-1974 yıllarında Ankara Barosu başkanı olarak görev yaptı. Türkiye Barolar Birliği’nin kuruluşunda etkin oldu. Türk Hukukçular Birliği’nin kurucu genel başkanlığını yaptı. 11 Ocak 1979 tarihinde Cumhuriyet Senatosu tarafından Anayasa Mahkemesi asıl üyeliğine seçildi.
1953 yılında kurulduğundan beri 11 Ocak 1979 tarihinde Cumhuriyet Senatosu tarafından Anayasa Mahkemesi asıl üyeliğine seçilene kadar CHP Gençlik Kolları Genel Merkez Yönetim Kurulu Üyesi olarak görev yapmıştır.
2 Mart 1988 tarihinde Anayasa Mahkemesi başkanvekilliğine, 8 Mayıs 1991 tarihinde ilk defa, 25 Mayıs 1995’te ikinci defa Anayasa Mahkemesi başkanlığa getirildi. 1 Ocak 1998 tarihinde emekli oldu.
Yekta Güngör Özden, Yürürlüğü durdurma ilkesini Anayasa hukukuna kazandırmıştır. Başkanlığı döneminde Anayasa Mahkemesi tarafından 10 parti hakkında kapatma kararı verilmiştir.
8 Haziran 1998 tarihinde Atatürkçü Düşünce Derneği genel başkanlığına seçildi. Varlık, Türk Dili, Yazko Edebiyat ve Kemalist Ülkü dergilerinde yazı ve şiirleri yayınlandı.
10 Mayıs 2000 tarihinde Türk Hukuk Kurumu Başkanlığı’na seçilmiş, dönemini tamamlayınca yeniden görev almamıştır. 19 Temmuz 2002’de getirildiği Cumhuriyetçi Demokrasi Partisi (CDP) Genel Başkanlığı’nı ve üyeliğini 14 Şubat 2004’te bırakarak siyasal partilerle olan ilişkisini kesmiştir.
Emekli olduktan sonra iki yıl Hacettepe Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Kamu Yönetimi Bölümü’nde yüksek lisans ve doktora öğrencilerine, “Anayasa Sorunları ve Siyasal Sistemler” dersi verdi. 2010 yılından beri Ufuk Üniversitesi Hukuk Fakültesi’nde Anayasa Yargısı dersi vermektedir.
Yekta Güngör Özden’in eşi emekli öğretmendir. Bir psikolog kızı, bir uzman hekim oğlu vardır.
Güfte yazarlığı da yapan Yekta Güngör Özden’in yazdığı 10 şarkı, 2 marş, 1 senfoni vardır.
Yazdığı ve Katkıda Bulunduğu Eserler :
1. Dilek (Şiirleri, 1953)
2. Başveren Bir İnkılapçı (Falih Rıfkı Atay’dan derleme, TMTF Yay. , 1953)
3. Üniversite Dünyası (Dergi, Turgut Erdem, Zeki Dölen, Yavuz Kadıoğlu ile birlikte, 1953)
4. İnkılâp Gençliği – Devrim Gençliği (Dergi, TMTF, Sekreter, Sorumlu Müdürü, 1952-1954)
5. Taş Ayna (Şiirler, 1960)
6. Yönlendirme ve Yönetim Denetimi (Sağlık İdaresi Yüksekokulu ders notları, 1966)
ahiplik)
8. Hukuk Rehberi (1967-1987, 9. Baskı)
9. TC Anayasası (1971)
10. Yargı Sorunları (Ankara Barosu adına rapor, 1973)
11. Hukukta Dil (Türk Dil Kurumu’nda Konferans, 1974)
12. Devrimci (Atatürkçü dergi, Sami N. Özerdim ve Rahmi Mağat ile birlikte)
13. Atatürk ve Cumhuriyet (Ankara Barosu Dergisi özel sayı, 1974)
14. Türkiye Hukuk Dergisi (4 Kitap, 1975-1976)
15. Atatürk için Şiirler (Kendi Şiirleri, Spor Toto Kültür Hizmetleri, 1981)
16. Bir Gün Belki (Şiirler, 1981)
17. Anayasa Yargısı (Derleme, Anayasa Mahkemesi Yayınları, 1986-1995)
18. Atatürk ve Hukuk (Derleme, Anayasa Mahkemesi Yayını, 1982)
19. TC Anayasası, Anayasa Mahkemesi Kuruluş Yasası ve İçtüzüğü (Ortak Kitap, Anayasa Mahkemesi Yayını, 1987, 2. Baskı 1997)
20. Çağrı Barışa, Özgürlüğe, Mutluluğa (Şiirleri, 1991)
21. Yüreğim Güneş (Şiirler, 1991)
22. Hukukun Üstünlüğüne Saygı (Bilgi Yayınları, 1990, 2. Baskı 1996)
23. Her Zaman Atatürk (Anayasa Mahkemesı Yayınları, 1994),
24. TC Anayasası (Seçkin Yayınları 1994, 2007)
25. Tançiçeği (Önceki Şiir Kitaplarından Seçki, FE Yayınları 1994, Opus Yayınları, Bilgi Yayınları 4. Baskı, 1998)
26. İnsan Hakları, Lâiklik, Demokrasi Yolunda (Bilgi Yayınları, 1994, 2. Baskı 1996)
27. Her Zaman Atatürk’le (Anayasa Mahkemesi Yayınları, 1995)
28. Atatürk Sizsiniz (Bilgi Yayınları, 1995, 2. Baskı 1996, 3. Baskı 1997, 4. Baskı 1999)
29. Atatürk Türkiye’dir (Anayasa Mahkemesi Yayınları, 1997)
30. Atatürk’ün Devrim Koşusu Günlüğü (Bilgi Yayınları, 1996)
31. Türkiye Atatürk’tür, Atatürk Türkiye’dir (Gazeteciler Cemiyeti Yayınları, 1997)
32. Atatürk Ölümsüzdür (Anayasa Mahkemesi Yayınları, 1997)
33. İnsan Hakları ve Temel Özgürlüklerine İlişkin Uluslararası Sözleşmeler ve Bu Sözleşmelere Yer Veren Anayasa Mahkemesi Kararları (Bülent Serim’le ortak yapıt, Anayasa Mahkemesi Yayınları, 1997)
34. Atatürk Şiirleri (Seçki, Opus Yayınları, 2. Baskı 1998)
35. Nereden Baksa Güzel, Nereden Baksan Güzel (Atatürk Şiirleri, Bilgi Yayınları, 2. Baskı 1998, 3. Baskı 1999)
36. Özlü Sözler, Sözde Sözler (Cem Ofset, İstanbul, 3. Baskı 2000)
37. Aşkımız Şiirimiz (Seçki, Bilgi Yayınları, 1999)
38. Türkiye Atatürk’tür, Atatürk Türkiye’dir (Cem Ofset, İstanbul, 2001)
39. Hukuk ve Demokrasi Savaşımı (Bilgi Yayınları, 2001)
40. Cumhuriyetçi Demokrasi (Bilgi Yayınları, 2001)
41. Kendine Tutsak Yürek (Şiirler, Bilgi Yayınları, 2001)
42. Siyasal Bildiriler (CDP Yayınları, 2003)
43. Atatürk ve Atatürkçülük (İleri Yayınları, 16. Baskı, 2003)
44. Lâiklik için (İleri Yayınları, 3. Baskı, 2004)
45. Kuva-yı Milliye Ateşi (İleri Yayınları, 6. Baskı, 2004)
46. Şiirlerle Atatürk (İleri Yayınları, 6. Baskı, 2005)
47. Özgün Sözler (İleri Yayınları, 4. Baskı, 2005)
48. Atatürk Güneşi (İleri Yayınları, 15. Baskı, 2005)
49. Hukuk Rehberi (Seçkin Yayınları, 9. Baskı, 2006)
50. Andımız Atatürk (İleri Yayınları, 9. Baskı, 2006)
51. Atatürk Bayrağı (İleri Yayınları, 2007)
52. Atatürk Türkiye’dir (İleri Yayınları, 11. Baskı, 2009)
53. Dünden Kalan (Şiirler, Kendi Yayını, 2009)
54. Atatürk Özlemi (İleri Yayınları, 2009)
55. Atatürk’süz Yıllar (İleri Yayınları, 2010)
56. Demokrasi Masalı (İleri Yayınları, 2011)
57. Eski Defter (Şiirler, Kendi Yayını, 2012)
58. Kıyım ve Yıkım (İleri Yayınları, 2013)
59. Siyasal Karanlık (İleri Yayınları, 2014)
60. Kırık Çizgiler (Şiirler, Kendi Yayını, 2011)
61. Çığlık (Şiirler, Kendi Yayını, 2015)
62. Sömürü (İleri Yayınları, 2015)