Zekeriya Temizel Biyografisi
Maliye bakanlığı yapmış olan Türk siyaset adamı.
Zekeriya Temizel, 1948 yılında Tokat Yeşilyurt, Çırdak’ta doğdu. Emekli T.M.O. Tartı Memurlarından Bilal Temizel’in oğludur. Annesinin adı Rahime Temizel idi. Sivas Lisesinden 1966 yılında mezun oldu. 1970 yılında Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi İşletme Bölümünden mezun oldu.
Zekeriya Temizel, kamu görevine Ocak 1971’de Gelirler Genel Müdürlüğü’nde stajyer memur olarak başlamış, Mayıs 1971’de Stajyer Gelirler Kontrolörlüğü görevine geçmiştir. 1971-1972 yıllarında, Maliye Bakanlığı‘nda Gelirler Kontrolörü olarak çalıştı. 1 Aralık 1972 tarihinde Maliye Müfettiş Yardımcılığı sınavını kazanarak Maliye Teftiş Kurulu’na girmiş, 19 Şubat 1976 tarihinde Maliye Müfettişi olmuştur.
1977-1979 yıllarında AİTİA Maliye Enstitüsü Lisans Üstü Eğitim programında vergi muhasebesi ve Türk vergi sistemi konusunda dersler veren Temizel, 1980-1982 yıllarında Strasbourg Louis Pasteur üniversitesinde lisansüstü eğitimi yaptı. Temizel, ‘Vergi Sistemleri ve Avrupa Ekonomik Topluluğu Ülkelerinin Ekonomik Bütünleşmesi” konulu tez ile DEA aldı.
Temizel, 1983 yılında araştırma için bulunduğu Fransa‘da “Avrupa Para Sistemi ve Avrupa Topluluğu Ortak Tarım Politikası” konularında incelemeler yaptı.
Temizel, 1984 yılında Gelirler Genel Müdürlüğü‘nde Daire Başkanlığı’na getirildi. 1986 yılında OECD Mali İşler Bölümü‘nde “Çokuluslu şirketlerin vergilendirilmesi ve transfer fiyatları” konusunda 6 ay süre ile staj yaptı ve “Bilgisayar stratejilerinin belirlenmesi ve yönetimde bilgisayar kullanılması” konusunda akademik eğitimlere katıldı.
1988 yılında Gelirler Genel Müdür Yardımcılığı görevini üstlenen Temizel, 1989 yılında İstanbul Defterdarlığı‘na, 1992 yılında ise Gelirler Genel Müdürlüğü’ne atandı. Temizel, 1993 yılında ise Maliye Bakanlığı Müşaviri oldu.
24 Aralık 1995 seçimlerinde DSP İstanbul Milletvekili olarak TBMM‘ye giren Temizel, 55 ve 56. hükümetler döneminde Bülent Ecevit Başbakanlığında Maliye Bakanlığı yaptı. Bakanlığı döneminde, Mali Milat olarak bilinen vergi düzenlemesine de imza attı.
Bakanlık görevinden 18 Nisan 1999 seçimlerinde DSP İstanbul Büyükşehir Belediye Başkan adaylığı için istifa eden Temizel, bu seçimleri kazanamadı.
Zekeriya Temizel, 31 Mart 2000 tarihinde, yeni oluşturulan Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurulu (BDDK) Başkanlığı’na getirildi. Temizel, 21 Şubat 2001 ekonomik krizinde, Dünya Bankası Başkan Yardımcılarından Kemal Derviş‘in ekonomiden sorumlu Devlet Bakanlığı’na getirilmesinin ardından, 3 Mart 2001’de bu görevinden istifa etti. Zekeriya Temizel, istifasının ardından eşi ve çocuklarının bulunduğu Almanya‘da Münih‘e gitti.
Zekeriya Temizel, 1981 yılından beri bir Alman doktor ile evli ve Selin Temizel ve Deniz Temizel adlarında 2 kız babasıdır. Fransızca ve Almanca bilen Temizel’in ombudsmanlık konusunda araştırmaları ve bu konuda yayımlanmış bir kitabı bulunuyor. Temizel’in ayrıca Fransa‘da “Avrupa Para Sistemi” ve “Avrupa Topluluğu Ortak Tarım Politikası” konularında incelemeleri var.
Zekeriya Temizel, siyaset hayatından ayrıldıktan sonra 2005-2015 yıllarında Aydın’ın Söke İlçesi Atburgazı’nda kurucuları arasında yer aldığı Ülke Politikaları Vakfı’na “fizibl olmadığı” gerekçesiyle işletme kurma izni verilmeyince sanayicilik yapmaya başladı ve ileri teknoloji ile üretim yapan 2 şirketin (Tikta Tarımsal İklimleme ve Teknolojik Araştırmalar A.Ş. ile Tabia tıbbi ve doğal destek ürünleri şirketi) yönetim kurulu başkanlıklarını yaptı.
Cumhuriyet gazetesinde bir süre köşe yazarlığı yapan Zekeriya Temizel, 6 Eylül 2014 tarihinde (CHP) Cumhuriyet Halk Partisi parti meclisi üyeliğine seçildi. 7 Haziran 2015 ve 1 Kasım 2015 genel seçimlerinde İzmir milletvekili seçildi.
TBMM Başkanı İsmail Kahraman‘ın görev süresinin 22 Kasım 2017 günü sona ermesi nedeniyle, yeni yapılacak Meclis Başkanlığı seçimine Zekeriya Temizel aday oldu. Ancak 20 Kasım 2017 tarihinde yapılan seçimde İsmail Kahraman tekrar seçildi.
Kitapları :
2006 – Çekerek Kıyılarında (Anı-romanı)
1997 – Yurttaşın Yönetime Karşı Korunmasında Bağımsız Bir Denetim Organı Ombudsman (Araştırma)